موضوع: بيمه عدم النفع
سابقه ي بيمه عدم النفع
آغاز فعاليت در بيمه عدم النفع را بايد بعد از جنگ جهاني اول جستجو كرد تا اين زمان فقط خطر آتش سوزي بيمه مي شد و خساراتي كه واحد توليد كننده صنعتي از بيمه گر دريافت مي كرد تقريباً براي ادامه فعاليت توليدي كافي به نظر مي رسيد بعدها برخي از واحدهاي توليدي كه از مراكز اعتباري و بانكها وام گرفته بودند با توقف فعاليت نه تنها محصولي توليد نمي كردند بلكه فشار پرداخت اقساط وام نيز بر دوش آنها سنگيني مي كرد اين مشكلات به اضافه ي نياز توليد كنندگان به وام موجب شد كه توليد كنندگان صنعتي چاره كار را در بيمه عدم النفع جستجو كنند و به سراغ بيمه گران بروند.
بيمه عدم النفع : يكي از انواع بيمه هاي زيان مالي است كه طي آن زيان ناشي از توقف فعاليت براي مدت مشخص تا زمانش شروع فعاليت مجدد واحد بيمه شده را جبران مي نمايد اين زيان عبارتند از سود خالص موسسه پس از پرداخت هزينه هاي سربار و يا ساير هزينه هاي ديگر كه با تعطيل فعاليت هم وجود دارند نظير دستمزد كاركنان و كارگران .
حدود تعهد بيمه گر
بيمه گر بر اساس شرايط قرار داد بيمه عدم النفع درآمد از دست رفته ي بيمه گذار را پرداخت مي كند بيمه گر در بيمه عدم النفع علاوه بر تأمين هزينه هاي جاري سود احتمالي بيمه گذار را كه در صورت ادامه توليد به دست مي آورد نيز جبران مي كند. تنها آن بخش از هزينه هاي بيمه گذار از ميزان خسارت كسر مي شود كه وابسته به توليد است و به محض توليد قطع مي شود.
مدت زمان تعهد بيمه گر
تعهد بيمه گر براي پرداخت خسارت توقف توليد بعد از ورود خسارت مادي به مدت معيني محدود است كه امكان دارد از6 ماه تا 30 ماه در نوسان باشد ولي معمولاً 12 ماه است دليل وجود محدوديت زماني براي تعهد بيمه گر اين است كه امكان پيش بيني مدت توقف توليد وجود ندارد در ضمن مدت پرداخت خسارت از عوامل مؤثر بر تعيين نرخ حق بيمه در بيمه عدم النفع است كه بايد در قرار داد و بيمه مشخص باشد.
سود بنگاه توليدي بيمه شده
در بيمه عدم النفع سود يعني استفاده بيمه گذار از فروش كالاي توليد شده يا خريد و فروش شده كه از محل سود بيمه شده هزينه هاي ماليات بر درآمد، بعهده احتمالي، سرمايه ي مؤسسه بيمه شده، اندوخته هاي قانوني طبق اساس نامه مؤسس، پاداش كاركنان، استهلاك، مطالبات مشكوك الوصول، هدايا و كمك هاي مالي.
هزينه بنگاه ها بيمه شده
اين هزينه ها را مي توان به سه گروه تقسيم كرد:
1- هزينه هاي خالص فروش مانند كارمزد نمايندگان. 2- هزينه هاي خالص توليد نظير مواد اوليه
3- هزينه هاي مشترك مانند حقوق كاركنان و استهلاك و ... .
بيمه عدم النفع ماشين آلات
يكي از مهترين انواع بيمه عدم النفع از لحاظ درآمد حق بيمه است كه سود ناخالصي را كه در نتيجه ي شكست ماشين كارفرما از آن محروم مي شود تحت پوشش قرار مي دهد مدت پرداخت خسارت از لحظه ي شكست ماشين آلات محاسبه مي شود نه بعد از پايان دوره ي انتظار و خسارت پس از كسر دوره ي انتظار پرداخت مي شود. استثناء در اين بيمه نامه هزينه هاي بهره برداري (مواد اوليه - مواد مربوطه به كار دستگاه - ماليات بر مصرف- بسته بندي هزينه حمل و ...) استثناست.
تعيين حق بيمه عدم النفع ماشين آلات
تعرفه يگانه اي وجود ندارد و نرخ با توجه به عوامل مؤثر بر ارزيابي ديسك نو با كمك گرفتن از اطلاعات و تجربيات فني بيمه گران اتكايي تعيين مي شود.
عوامل مؤثر بر ارزيابي ريسك و رسيدن به حق بيمه متناسب
1- احتمال شكست ماشين آلات و مدت توقف بعد از آن
2- احتمال تعداد و دفعات شكست در هر سال
3- اهميت هر ماشين در خط توليد
4- محل ساخت و سن ماشين
5- امكان تعمير داخلي و قطعات يدكي
6- كنترل و اندازه هاي اندازه گيري ايمني
7- در اختيار داشتن ماشين رزرو- ظرفيت اضافي و ماشين آلات ذخيره
8- وضع عمومي
تضمين حق بيمه، بيمه عدم النفع
ميزان حق بيمه، پوشش بيمه عدم النفع بر حسب نرخ بيمه آتش سوزي محل مورد بيمه، بيمه گذار و مدت زماني كه بيمه گذار مايل است از پوشش بيمه عدم النفع استفاده نمايد متغير است ولي معمولاً ميزان حق بيمه سالانه كمتراست از هزينه نصف روز بيمه گذار كه در صورت توقف فعاليت بيمه گر متعهد آن مي شود.
روش هاي صدور بيمه عدم النفع
الف) روش اول : بر اساس سرمايه بيمه شده
در اين روش سرمايه بيمه شده بر اساس سود ناخالص فعاليت بيمه شده تعيين مي شود، البته سود ناخالصي كه اساس تعهد بيمه گر بيمه عدم النفع قرار مي گيرد با سود ناخالصي كه در دفاتر حسابداري ثبت مي شود متفاوت است.
نكته؛ پيشنهاد دهنده بيمه عدم النفع بايد دقت كافي در تهيه ليست هزينه ها داشته باشد و تنها هزينه هايي را در ليست هزينه توليد ثبت كند كه در صورت توقف كار تقريباً به نسبت كاهش توليد و عملكرد كاهش مي يابد.
ب) روش دوم : بر اساس اظهار نامه
تعيين سرمايه قراردادي براي سرمايه بيمه يك طرح جهت دو سال آينده حتي در شرايط ثبات اقتصادي كاري بس مشكل است. تعين سرمايه بر اساس اظهارنامه است مشكل را برطرف كرده و از مشكل كم بيمه گي كه خطر بزرگي براي بيمه شده محسوب مي گردد جلوگيري مي كند. مهمترين مشخصه اي كه روش اظهار نامه اي دارد اين است كه طرح هاي دراز مدت را از تعيين درآمد آينده بي نياز مي نمايد.
ج) روش سوم: بيمه بر اساس درآمد
روش سوم روشي است بنام روش درآمد؛ در اين روش براي فعاليت هر واحد اقتصادي قرارداد ويژه اي تنظيم مي شود، مشخصه بارز اين روش در اين است كه طرفين قرار داد را از پيش بيني درآمد براي مدتي طولاني بي نيازمي سازد حق بيمه اوليه بر اساس در آمد ناخالص سال مورد بيمه تعيين مي گردد و پيش بيني درآمد براي مدتهاي خارج از سال بيمه شده مورد نياز است.
وضعيت در شرايط ويژه
اين وضعيت از اهداف اصلي بيمه عدم النفع است كه بايد بيمه گر بيمه شده را از نظر مالي در شرايطي قرار دهد كه تصور شود اصلاً حادثه اي رخ نداده و فعاليت بيمه شده متوقف نگرديده است در صورتي كه اگر اين عامل از تعهدات بيمه گر حذف شود و او به تناسب فعاليت روبه توسعه بيمه شده خسارت نپردازد مسلم بيمه شده دچار مشكلات مالي و زيان خواهد شد.
ماليات بر درآمد
مبلغي كه بابت خسارت بيمه عدم النفع بيمه گذار دريافت مي دارد مستقيماً مشمول ماليات نيست ولي سود خالصي كه از اين طريق نصيب بيمه گذار مي شود مشمول همان مالياتي است كه بيمه گذار در شرايط فعاليت عادي بايد بپردازد.
خطرات اضافي
سقوط هواپيما- انفجار- شورش و اغتشاش- خسارات ناشي از عمليات بدكارانه- زلزله- سيل و طوفان- تركيدگي لوله آب- تصادم با وسايط نقليه موتوري زميني- خسارات مادي.
موارد ديگري كه مي توان پوشش بيمه عدم النفع را به آنها تسري داد :
1- ساختمان تهيه كنندگان يا مصرف كنندگان
2- نيروگاه هاي برق، عمليات گازرساني، عمليات و طرح هاي آبي
3- ساختمان هاي محل اجراي قرارداد
4- وسايل نقليه موتوري و اموال در حال حمل
5- زيانهاي ناشي از مجاورت ساختمان هاي بيمه گذار
6- اموال انبار شده
متداولترين موارد استفاده از تأمين بيمه اي كه با اضافه نمودن شرط جديد به بيمه نامه امكان پذير است به شرح زير است :
1- پرداخت جريمه و غرامت ناشي از عدم موفقيت در اجراي قرار داد.
2- افزايش هزينه عملياتي
3- اجاره بها
4- بيمه درآمد پيش بيني شده
5- انهدام دفاتر مالي