آموزش مهارت غلت يا رولينگ
آموزش هر يك از تكنيك هاي واليبال ابتدا با در نظر گرفتن سطح كيفي و عملي يك كلاس از سوي مربي اعمال مي شود . با توجه به نوع كلاس آموزشي كه شامل تيم سازي و بازيكنان مبتدي مي شود و پيشرفته ، تيم داري كه شامل بازيكنان حرفه اي مي شود و با توجه به امكانات موجود و امكانات لازم و ضروري و هم چنين سن و شرايط فيزيكي بازيكنان و فاكتورهاي مناسب آمادگي جسماني صورت مي پذيرد .
در هر دو صورت نكته مهم و ضروري در هر ورزشي آمادگي جسماني مناسب مي باشد يكي از تكنيكهاي مهم در ورزش واليبال ،دفاع داخل ميدان يا توپگيري مي باشد .
انواع توپگيري :
1- توپكيري با پنجه (با روش صحيح و توسعه مهارت كافي )
2- توپگيري با ساعد (« » » » » » » )
3- توپگيري با يكدست ----- الف ) افت
ب ) افت همراه با غلت (رولينگ )
4- توپگيري با يكدست با شيرجه الف ) با يكدست در جلو
ب ) با دو دست در جلو
محل فرود توپ نسبت به بازيكن متغير و در يكي از اين چهار جهت خواهد بود
الف ) جلو
ب ) عقب
ج ) طرفين راست و چپ
با توجه به تغيير محل توپ فن دريافت نيز متفاوت است .
يكي از نكات مهم ابتدا گرم كردن عمومي مربوط به رشته واليبال و سپس گرم كردن اختصاصي مربوط به تكنيك غلت مي باشد . در اين شرايط مربي بايد عضلات مربوط و در گير در اين تكنيك را بشناسد تا بتواند پس از گرم كردن عمومي كه شامل درگير كردن سيستمهاي هوازي و غير هوازي مي باشد را بداند و نتيجه بگيرد . گرم كردن اوليه به مدت15 دقيقه و سپس انجام warm up اختصاصي عضلات در گير در تكنيك مربوط كه بتواند همراه با توپ و تمرينات بدنسازي باشد (شدت ،زمان ،تكرار )
عضلات درگير :
در اين تكنيك همسترينگ و چهار سرران ،عضلات كتف و كمربند شانه اي ،عضلات دست ،ساعد و مچ ،عضلات مچ پا در گير هستند .
بهتر است مربي در خصوص اهميت يادگيري اين تكنيك براي بازيكنان توضيح كافي دهد و هم چنين آموزش جزء به جزء تكنيك مربوط به جهت فراگيري بهتر و آسانتر ضروريست .
توضيح اينكه درست فرا گرفتن اين تكنيك مي تواند از آسيب هاي احتمالي شايع در واليبال كه در نتيجه عكس العمل هاي شديد در هنگام توپگيري داخل ميدان بوجود مي آيد بكاهد .
لازمه اجراي غلت يا رولينگ ،توسعه مهارت بازيكن در اجراي صحيح تكنيك افت
مي باشد.زيرا غلت در ادامه تكنيك افت انجام مي شود .
مرحله افت :
در اين مرحله ارتفاع توپ پايين ودورتر از زماني است كه بازيكن توپ را با ساعد و پنجه در پايين دريافت مي كند. و توپ در طرفين بازيكن قرار دارد و بازيكن بايد سرعت بيشتردر جهت توپ حركت كرده با (پاي بوكس )يا پهلو و پاي موافق دست صاف از ناحيه مچ و كف دست به توپ ضربه بزند و در ادامه ضربه دست را صاف بالا بياورد و سپس روي سينه پاي موافق چرخيده و پاي ديگر صاف و كشيده دور از پاي خم قرار دارد سپس تماس باسن با زمين و پشت و بلند شود .بدون اينكه هيچ نقطه ديگري از بدن به زمين اصابت نمايد .
حال اگر توپ سرعت بيشتر و ارتفاع كمتري داشته باشد بازيكن بايد سريعتر حركت نمايد و پس از افت كه در حالي انجام مي شود كه پاي خم شده حد اقل زاويه را با ساق پا دارد به توپ ضربه زده سپس ابتدا باسن ، پشت و سپس روي شانه مخالف غلط بزند و سريع به حالت اول برگردد.
مراحل افت و غلت رولينگ :
1- حمله به سمت توپ يا گام برداشتن ( حركت به سمت توپ )
2- نشستن (حالت تعادل ، روي پنجه پاي خم و يا پاي حمله ) و پاي ديگر كاملا صاف و روي پاشنه قرار دارد .
3- كشيدن دست به سمت توپ بصورت كاملا صاف از پشت زانو
4- ضربه به توپ به سمت بالا
5- چرخش به سمت پاي كشيده ( پاشنه پا از زمين بالا مي باشد وچرخش روي پنجه پا ي خم صورت مي گيرد. )
6- جمع كردن پا و غلت زدن (در اين حالت بازيكن مي بايست باسن وسپس پشت خودرا با زمين تماس دهد سپس روي شانه مخالف تاب خورده و بلافاصله بلند شود .)
نكته :
اين تكنيك در توپهايي كه بيش از سه يا چهار متر از بازيكن دور است استفاده مي شود بازيكن مي دود و آخرين گام كه در آن پاي موافق ضربه خم و پاي ديگر كاملا كشيده است به زير توپ ضربه مي زند و براي جلوگيري از صدمه افت انجام داده و غلت مي زند و موقع بلند شدن بايد رو به تور باشد .
شيرجه غلت يا رولينگ از جلو :
اين تكنيك مي تواند با استفاده از دو دست يا يك دست انجام گيرد كه بسته به فاصله توپ از جلو ي بازيكن مي باشد .بازيكن به سمت توپ مي دود ودر لحظه قبل از تماس توپ با زمين مي بايستي توپ را نجات دهد كه معمولا با پشت دست ضربه مي زندچون آسيب كمتري متوجه انگشتان دست مي باشد . بدن بازيكن قبل از ضربه در حالتي است كه يكي از پاها جلوتر و بصورت خم و پاي ديگر بصورت كشيده و صاف مي باشد سنگيني بدن روي پاي جلويي و كمر بطرف جلو خم ،پاشنه پاي عقبي كمي بالاتر از سطح زمين قرار ميگيرد . دستها از پايين و از كنار قوزك پا بالا آمده و جفت مي شود . قبل از تماس توپ با زمين بازيكن بايد عمل ضربه زدن را انجام دهد . در اين حالت بازيكن با يك دست به پهلو روي زمين رفته است و سر مي خورد .
سر حتما بايد بالا باشد كه احتمال برخورد چانه و اعضاي صورا با زمين نباشد و سر روي دست كشيده قرار بگيرد و بعد پاها را به داخل شكم جمع كرده عمل افت و غلت را انجام مي دهند .
مرحله مقدماتي همراه با بدنسازي (تكرار ، شدت ، زمان )
1- بازيكن توپ را با ارتفاع زياد به بالا پرتاب كند بعد از هرضربه كه توپ به زمين خورد از زير آن عبور كند به حالت پهلو و در طرف ديگر توپ قرار گيرد .
2- بازيكن توپ را با يك دست در بالاي سر به فاصله يك تا دو متر پرتاب كند و براي گرفتن آن با پاي پهلو به سمت توپ حركت كند و در پايين تر از حد ممكن توپ را با همان دست پرتاب دريافت نمايد .
3- بازيكن از حالت نشسته روي زانوها بلند شود و همزمان توپ را با يك دست از بالاي سر بطرف ديگر پرتاب كند و سپس آنرا بگيرد . در حالت شنا روي زمين توپ را با يك دست به بالا پرتاب كند و با دست ديگر آنرا بگيرد .
4- بازيكن يك قدم به سمت راست (مرتبه ديگر به سمت چپ ) برداشته ،زمين را با دو دست لمس كرده و براي گرفتن توپ با يك دست اقدام كند و بازيكن مقابل توپ را به فاصله يك گام و يك دست به طرفين وي پرتاب كند ..
5- دو بازيكن روبروي هم قرار مي گيرند ،يكي پرتاب كننده و ديگري گيرنده .پس از هر ارسال بازيكن ارسال كننده به حالت گهواره يا غلت زدن به پشت و برگشتن را انجام مي دهد و توپ را دريافت كرده و ارسال مي كند .
الف ) تمرينات بدون توپ دفاع داخل ميدان ( توپگيري )
1- بازيكن تمرين پا پهلو (پا بوكس ) براست وچپ را با حركت دست مربي چند بار انجام مي دهد .
2- بازيكن حالت توپگيري بوسيله پنجه و ساعد را در چهار جهت (جلو،عقب ،پهلوي راست وچپ ) تمرين ميكند .
3- بازيكن با صداي سوت و علامت دست مربي پا بوكس براست يا چپ ميرود (عكس العمل سريع بازيكن نسبت به صداي سوت وعلامت دست مربي )
4- بازيكن با پاي پهلو به سمت راست و چپ حركت كرده ووضعيت دريافت توپ با ساعد يك دست تمرين ميكند .
5- بازيكن تمرين فوق را با صداي سوت و علامت دست مربي هماهنگ نموده ودر ادامه حركت خود عمل افت و غلت را انجام مي دهد .
ب) تمرينات با توپ دفاع داخل ميدان ( توپگيري )
1- مربي توپ را داخل تور مخصوص توپ قرار داده و پايين تور واليبال نصب مينمايد و از بازيكنان ميخواهد تك به تك حركت كرده و با پا ودست كشيده به زير توپ ضربه بزند و عمل افت وغلت پهلو را انجام دهند .
2- در همان حالت تمرين فوق بازيكنان حركت كرده و توپ را با شيرجه جلو (در حاليكه پاي جلويي از زانو خم است ) ضربه بزند و سر خورده غلت از پهلو بزنند .
3- مربي با تايين جهت (چپ يا راست ) بازيكنان را در يك رديف جلوي خود قرار دهد و توپ را به طرفين دو رديف پرتاب نموده وآنها در پايين ترين نقطه به توپ ضربه بزنند و در ادامه عمل افت و غلت را انجام دهند .
4- مربي بدون تايين حهت توپ را به طرفين پرتاب نموده و بازيكنان به سمت توپ حركت نموده و پس از ضربه عمل افت و غلت را انجام دهند .
5- مربي توپ را در فاصله كم نسبت به خود پرتاب نموده و بازيكنان در فاصله 4 متري در مقابل مربي قرار گرفته و حركت ميكند شيرجه به سمت جلو ميروندوسپس به پهلوروي زمين سر خورده و سريع بلند ميشوند .
نكته :
در تمامي تمرينات فوق بهتر است مربي پشت به تور بايستد و بازيكنان رو به تور تمرين را انجام دهند .
تمرينات پيشرفته انفرادي :
1- مربي بازيكنان را در دورديف جلوي خود قرار مي دهد بطوريكه بازيكنان دو به دو يار هستند .
بازيكنان پس از انجام يك درازو نشست سريع بلند شده و همراه با جهت پرتاب توپ از سوي مربي يكي از آنها حركت كرده و توپ را با افت و غلت گرفته و سريع بلند ميشود.
2- بازيكنان در وسط زمين واليبال برديف مي ايستند ، مربي روبروي آنها مي ايستد وبا اعلام مربي بازيكنان حركت كرده و خط مياني زمين واليبال را لمس كرده ومربي توپ را جهت مخالف پرتاب ميكند و بازيكن با يك عكس العمل سريع خودرا به توپ رسانده وپس از ضربه افت و غلت را انجام داده و سريع بلند مي شود .
3- بازيكنان مقابل تور واليبال پشت خط حمله مي ايستند،مربي توپ را بلند براي آنها پرتاب ميكند،تك به تك حركت كرده پس ازضربه حمله در بالاي تور سريع برگشته وتوپي كه مربي با پرتاب كوتاه به وسط زمين پرتاب ميكند را با افت دريافت كرده و غلت مي زنند .
4- مربي پشت به تور مقابل بازيكنان مي ايستد و پس از زدن ضربه محكم به سمت بازيكن و دريافت ساعد توسط بازيكن توپ بعدي را بدون اعلام جهت به چپ يا راست پرتاب نموده و بازيكن آنرا با افت و غلت ميگيرد.
5- مربي بازيكنان را در يك رديف پشت خط زمين واليبال قرار مي دهد و خود درموازات تور روي خط حمله مي ايستد وبراي هر بازيكن پنج پرتاب انجام ميدهد .پرتاب اول ،با ساعد زده ميشود . پرتاب دوم ،با پنجه .پرتاب سوم ، مربي ضربه ميزند وبازيكن با ساعد دريافت ميكند.پرتاب چهارم ، روي تور است و بازيكن حمله ميكند .پرتاب پنجم ،وسط زمين مي باشد و بازيكن بايد با حركت افت وغلت از برخورد توپ با زمين جلوگيري نمايد .
تمرينات گروهي پيشرفته :
1- دو بازيكن يكطرف زمين قرار ميگيرند ،بقيه بازيكنان پشت خط سرويس زمين مقابل قرار دارند .مربي با توپ بيرون زمين و در امتداد خط حمله قرار دارد.هر بازيكن پس از زدن سرويس سريع به سمت تور حركت كرده ونتيجه حمله دو بازيكن زمين مقابل را دفاع روي تور ميكند و پس از آن سريعا آماده ميشود تا مربي توپ را برايش پرتاب نمايد و با افت و غلت بگيرد.
2- در يكطرف زمين واليبال سه بازيكن روي خط حمله با فاصله مي ايستند و هر سه توپ دارند بقيه بازيكنان تك به تك از بيرون زمين حركت كرده و روي خط انتهايي زمين واليبال روبروي هر كدام از بازيكنان توقف كوتاه دارند بازيكنان با توپ به دلخواه يا به توپ ضربه ميزنند كه بازيكن مقابل باساعد دفاع ميكند يا به پهلو توپ را پرتاب ميكند كه با افت و غلت ميگيرد وسپس بازيكن بعدي حركت ميكند .
3- مربي روي خط حمله مي ايستد و بازيكنان برديف داخل منطقه حمله حركت ميكنند و مربي توپ اول را پرتاب ميكند وآنها پاس پنجه تمام قوس مي دهند وبلافاصله با پرتاب مربي به وسط زمين حركت كرده و توپ را با افت و غلت ميگيرد ودر روي آنتن بازيكنان ديگر با هر پاس اسبك ميزنند .
4- دوبازيكن در زمين مقابل قرار ميگيرند و بقيه بازيكنان پشت خط سرويس قراردارند .پس از زدن سرويس حركت كرده و به وسط زمين مي آيند . دو بازيكن دريافت كننده سرويس پس از پاسكاري توپ آخررا به حالت جاخال در منطقه حمله مي اندازند و بازيكن سرويس زننده توپ را با افت و غلت دريافت ميكند .
5- بازيكن شماره (1 ) سرويس ميزند شماره (2 )توپ سرويس را با ساعد براي شماره (3 ) ارسال ميدارد .شماره (3 ) به شماره (4 ) پاس داده و شماره (4 ) اسپك مي زند .
بازيكن شماره (2 )و(3 ) با حركت و جاگيري خود پشت و اطراف شماره (4 ) را مي پوشانند .بازيكن شماره (5 ) توپ آبشار را دفاع مي كند.بازيكن شماره (6 ) با جايگيري خود در قسمت عقب زمين آماده توپگيري ميشود .بازيكن شماره (1 ) پس از ورود بداخل زمين در پشت مدافع شماره (5 ) قرار گرفته و عهده دار دريافت جاخالي احتمالي با افت و غلت ميشود و بازيكنان پوشش دهنده بايد توپهاي برگشت از دفاع را با افت و غلت بگيرند .