سازمانهاي غير رسمي
اشاره :
ديدگاهي كه اكثر برنامه ريزان و سياستگزاران دولتي از مفهوم توسعه دارند، با آنچه كه در عمل وجود دارد ، متفاوت است . اين امر باعث شده است مردم كه اغلب مخاطبان اصلي فرايند توسعه هستند، برداشتي متفاوت و گاهي متناقض از آن داشته باشند . توسعه در مفهوم درست آن به معناي مشاركت دادن مردم و سازمانها در تمام مراحل آن است . تنها دراين مورد است كه مردم و سازمانهاي مردمي يا غير دولتي بطور مستقيم يا غير مستقيم از نتيجه‌ي آنچه كه ساختيد و پرداخته اند، بهره مند خواهند شد .
با وجود قدمت فعاليت و حضور سازمانهاي غير دولتي در كشور كه به نوعي جزء جدايي ناپذير فرهنگ ملي و مذهبي ما بوده است، در سالهاي اخير به دليل مفهوم سازي جديد آنها، به ويژه در مطالعات corganization براي به رسميت شناخت آنها ، تاريخچه حضور و ايفاي نقش اين سازمانها در سطوح محلي ، منطقه اي و ملي ناديده انگاشته شده است.
معاني مشاركت در ارتباط با سازمانهاي غير دولتي :
مشاركت غير مستقيم بر منابع ، هدفي والاتر را دنبال مي كند. اين قبيل سازمانها اغلب در قلمرو اجتماعي ،سياسي ، فرهنگي فعاليت مي كنند وبه دنبال شكوفايي و بالندگي مفهومي مي باشند. نتيجه چنين مشاركتي ، سهيم شدن در قدرت است .
ركن سوم توسعه پايدار:
آقاي دكتر جلالي ديدگاههاي خود را درباره NGO بويژه در كشورمان اين گونه بيان مي كنند: عنوان سازمان غير دولتي را به شركت اطلاق نمي كنيم . شركت يك موسسه‌ي انتفاعي است كه سهام و سهامدار دارد و سود حاصل از فعاليتها ، بين سهامداران آن تقسيم مي شود. اما سازمان غير دولتي، در كنار شركتها و دولت كه انتفاعي هستند موسساتي غير تجاري اند ، يعني سود حاصل از فعاليتها . چنانچه سودي داشته باشند، صرف اهداف موسسه مي شود.
سازمانهاي غير دولتي، غير سياسي اند وب ا اهداف بشردوستانه تشكيل مي شوند. درايران سابقه كار خيريه و غير دولتي، هم از نظر اسلامي وهم از نظر ايراني بودن بسيار طولاني است . اما در سالهاي اخير و به دنبال رشد سازمانهاي غير دولتي در دنيا، كه نقشهاي جديد و متنوعي دارند، در ايران نيز اين سازمانها متولد شدند ويا به عبارت ديگر توسعه ور سميت يافتند. به خصوص از سال 76 و با شعار جامعه‌ي مدني و ايجاد فضا و فرصت منساب در جامعه كه اين روند را سرعت بخشيد.
مفاهيم مرتبط با ساختار سازمانهاي غير دولتي
ساختار يك سازمان غير دولتي بيان كننده چارچوب مشترك و در بردارنده عناصر تشكيل دهنده آن سازمان ، همچنين روابط حاكم در بين آنها است .
ساختار سازمانهاي غير دولتي، بدين گونه دسته بندي شده اند:
1. نهادهاي موثر اجتماعي
2. تشكيلات
3. رهبريت گروه
4. مديريت
5. هدف از تأسيس
6. رسميت يافتگي و پويايي گروهي
7. اعضاء
8. منابع و توان اقتصادي
هر يك از سازمانهاي غير دولتي در بستري به نام نهاد اجتماعي تشكل گرفته و رشد كرده اند . انسانها در ارتباط متقابل وتعامل با يكديگر، شكلهايي از مناسبات را به وجود مي آورند كه هويت خاصي دارند و ساز وكارهاي عمده اي را براي منظورهاي مختلف در اختيار جامعه قرار ميدهند. نهادهاي اجتماعي ،پايدارترين شكل مناسبات انساني و تعيين كننده روشهاي انجام رفتارهاي اجتماعي استقرار يافته هستند كه كاركردي خاص را مدنظر قرار مي دهند.
ضرورت شكل گيري سازمانهاي غير دولتي درايران
باتوجه به نقش و تأثير سازمانهاي غير دولتي در روابط بين المللي و در شكل دهي افكار عمومي جهاني ، كشورهاي مستقل نيز درصدد تقويت سازمانهاي غير دولتي درراستاي دفاع از منابع ملي خويش بر مي آيند تا آنها نيز از فرصتها براي استفاده از رسانه هاي گروهي و مجامع بين المللي براي مقابله با سلطه بيگانگان و دفاع از حقوق خود سودجويند.
ايجاد سازمانهايي تحت عناوين دفاع ازحقوق « زنان » و « كودكان» …….
مفاهيم مرتبط با كاركرد سازمانهاي غير دولتي :
كاركرد Function يك سازمان غير دولتي مبين توابعي رفتاري است كه عوامل مختلف و ساختاري را به كار گرفته و در نهايت منتج به هدفي خاص مي شود. گذشته از هدفي كه با نيات يك سازمان غير دولتي در تأسيس آن داشته اند، درعمل هر سازماني اهدافي را دنبال مي كند. عمده ترين اهدافي را كه سازمانهاي غير دولتي اغلب به دنبال آن مي باشند عبارتند از :
1. اطلاع رساني و آگاه سازي عمومي (ارتباطات) ؛
2. جلب مشاركت عمومي ( بسيج مردمي) ؛
3. جذب سرمايه ها و منابع كوچك مردمي (بسيج منابع) ؛
4. ايجاد ، گسترش و تقويت هماهنگي ميان دولت و مردم (هماهنگي) ؛
5. ايجاد، گسترش و تقويت تفاهم ميان مردم ملل مختلف ؛
6. پايداري در توليد و مصرف ؛
7. گسترش نظارت عمومي؛
8. ارزيابي فعاليتها و پروژه هاي عمومي ؛
9. افزايش بهره وري در استفاده از منابع؛
هر يك از اهداف نه گانه بيان شده، متوجه بخشي از مديريت دلخواه اين سازمانها برروي منابع عمومي كشور است .بررسي هر يك ازعبارات مفهومي ذكر شده گوياي اين مطلب مهم است كه تمام سازمانهاي غير دولتي به دنبال ايجاد و گسترش امنيت در فرايند توسعه اجتماعي و اقتصادي مي باشد .