بخش اول
1- نگهباني :
به روشهايي كه موجب حفظ و حراست از اموال دولتي. اماكن. تأسيسات و يا ايجاد مقررات انتظامي مي‌شود اصول نگهباني گويند، كه شامل :
1- نگهبان
2- سرشيفت
3- مسئول انتظامات
2-نگهبان :
فردي است كه به منظور پايين و مراقبت يك منطقه و جلوگيري از غافلگير شدن گمارده مي‌شود.
نگهبان ميداند كه دنبال چه ميگردد و چگونه بايد كنترل نمايد و نسبت به مأموريت خود توجيه شود.
تا دچار سردرگمي و اشتباه نشود.
3- موضع نگهباني :
محلي است كه نگهبان جهت مراقبت محيط و حفاظت خود در آن قرار مي‌گيرد. و شرايط آن عبارتست :
1- حداكثر داشتن ميدان ديد و اختفا.
2- قرار گرفتن موضع در امتداد معابر طولي
3- داشتن حفاظت كامل.
4- داشتن ارتباط مواضع پست با يكديگر
4- تعويض نگهبان :
هنگام تعويض پست نگهبان حق ترك موضع نگهباني را ندارد. بلكه سر شيفت بايد پست را تعويض نمايد .
5- وظايف نگهبان :
شامل وظيفة عمومي و وظيفة اختصاصي است.
( الف ) وظايف عمومي :
1- منطقه و محدودة خود را دانسته مراقبت دائمي‌نمايد.
2- هر پست را مهم ترين پست دانسته و همواره براي روبرو شدن با مواد ناگهاني و حوادث آماده باشد.
3- موانع و حصارهاي محدودة خود را هر روزه كنترل كند.
4- وسائط نقليه را در هنگام ورود و خروج به محدوده كنترل نمايد.
5- كنترل دقيق افراد در رفت و آمدهاي ساعات اداري و خصوصاٌ بعد از ساعات اداري.
6- كنترل دربها و پنجره ها، حفاظها، قفلهاي سويچي وآويزي ، اتاقها، راهروها، پيرامون ساختمانها، راههاي نفوذ و حساس، زوايايي مجامع و نقاط كور در هنگام تحويل گرفتن پست و گشت زني بخصوص در هنگام شب.
7- قفل كردن تمام درهاي ورودي و پنجرههاي ساختمان هنگاميكه جهت گشت زني از ساختمان خارج مي‌شود.
8- گشت زني در محدوده استحفاظي به صورت دقيق و داشتن ارتباط با پست هاي ديگر.
9- هشياري كامل و عدم غفلت از نگاه كردن به جوانب محيط در چند لحظه يك بار .
10-صحبت نكردن درمورد مسائل نگهباني با تلفن.
11-هماهنگي و اطلاع به سرشيفت در صورت بروز موارد مشكوك يا كار ضروري و زير نظر گرفتن موارد.
12-گزارش نويسي پس از اتمام ساعات نگهبان
13- گفتن موارد خاصي كه نگهبان بعدي بايد از آن مطلع باشد .
( ب ) وظايف اختصاصي :
وظايفي است كه با توجه به نوع مكاني كه از آن نگهباني مي‌شود متفاوت است مثلاٌ: كنترل ارباب رجوع ( مجاز يا غير مجاز بودن مورد ) و يا كنترل وسايل نقليه ...
6- كارهايي كه براي نگهبان ممنوع مي‌باشد :
1- ترك پست 2- خوابيدن 3- اجازه عبور به اشخاص غير مجاز 4- حركت بي مورد 5- استعمال دخانيات 6- غذاخوردن سرپست 7- پوشاندن سروگوش به نحوي كه نتواند بشنود 8- گوش دادن به راديو 9- نگاه كردن به تلويزيون 10- روشن كردن آتش شب 11- كليه عملياتي كه باعث غفلت شود .
7- وسائل و ملزومات نگهباني و گشت :
1- چراغ قوه مجهز به آميز : جهت گشت زني و كنترل موانع ، حصارها، قفل ها، دربها، پنجره ها و نقاط تاريك در شب
2- سوت : جهت اطلاع به نگهبانان ديگر در صورت بروز مانند متوقف نمودن شخص يا خودرو
3- تابلوي دستي ايست : جهت متوقف نمودن خودرو
4- پانچو : جهت اوقات باراني
5- نورافكن : جهت روشن نمودن محدوده منطقه استحفاظي و ديد بهتر بر منطقه.
6- موانع ايست و بازرسي : جهت انتظام در امر عبور و مرور و جلوگيري از ورود افراد متفرقه.
7- وسايل ارتباطي : جهت ارتباط پست ها با يكديگر جهت هماهنگي و اطلاع مانند: تلفن و بي سيم.
بخش دوم
1- سرشيفت :
فردي است جهت نظارت و هماهنگي و برطرف كردن نيازمنديهاي نگهبان
2-وظايف سرشيفت :
1- شناخت كامل محل منطقه استحفاظي هر پست و آشنا نمودن نگهبان با پست مربوط به خودش.
2- تعويض به موقع پست ها
3- سركشي مداوم به پست ها و تهية نيازمنديهاي نگهبانان.
3- استفاده از حواس :
( الف ) حس شنوايي : صدا در شب بهتر از روز در هواي سرد بهتر از گرم شنيده مي‌شود. با گوش دادن مي‌توان صداهاي مختلف و محل تقريبي آنرا تشخيص داد. صداي شكستن و برخورد شاخه ها بابدن انسان. صداي پا هنگام برخورد با زمين. همگي مي‌تواند سرمنشأ جلوگيري از اتفاقات غير مترقبه قرار گيرد.
( ب ) حس بويايي : با استفاده از بو كردن نيز مي‌توان به محل اشياء و اشخاص پي برد. بوي مواد نفتي. استعمال دخانيات. بوي باروت جهت مشخص نمودن وجود سلاح و ...
( ج ) حس بينائي : در استفاده از اين حس تمركز و دقت از اهميت بالايي برخوردار است. كه ميزان بهره مندي از اين حس را تقويت مي‌كند. مثلاٌ : دقت در تطابق كارت و قيافه افراد و ...
4- نگهباني در حال گشت :
گشت در مواقعي است كه بايد پستها كنترل شود و يا منطقه حساس بوده يا تعداد پست نسبت به وسعت منطقه كم است.
انواع گشت : الف :پياده ب :موتوري
(الف ) گشت پياده :
گشتي كه بدن استفاده از وسيلة نقليه مي‌باشند گشت پياده گويند.
اصول گشت پياده :
1- عدم عبور از يك مسير مشخص
2- عدم انجام گشت در ساعات معين
3- از هر چيزي كه حتي به مقدار كم مشكوك مي‌باشد بي توجه نگذرد.
4- بدون سروصدا از گوشه هاي ديوار جهت گشت حركت كند.
5- منطقه گشت خود را بشناسد.
( ب ) گشت موتوري :
به گشتي گفته مي‌شود كه با انواع وسائط نقليه صورت مي پذيرد. كه خود شامل : گشت با دوچرخه – موتور – ماشين مي‌باشد. بستگي به حساسيت منطقه ممكن است يك يا چند نفر باشند بشتر و مجموعه هايي كه وسعت زياد دارد.
اصول گشت موتوري :
1- از موتور و ماشين هاي كم صدا و بدون تركبند استفاده كند.
2- رانندگي را خوب ياد داشته باشند.
3- تمام شيشه ها بجز سمت راننده بالا باشد.
4- از سالم بودن اتومبيل و پر بودن باك بنزين مطمئن باشند.
5- آينه بغل و جلو سالم باشد.
6- وسائل و تجهيزات گشت را همراه داشته باشند.
بخش سوم
1- انتظامات :
از آنجايي كه يكي از محورهاي تعيين كننده در فعاليتهاي علمي و فني اقتصادي وجود امنيت است نقش انتظامات براي بالا بردن ضريب امنيت در دستگاههاي مختلف اعم از وزارتخانه ها مؤسسات و شركتها حائز اهميت بوده و مي‌بايستي به عنوان يك مهم در دستور كار قرار گيرد حفاظت و انتظامات معمولاٌ در اين مراكز به همان شيوه هاي سنتي و قديمي متداول بوده كه متناسب با رشد و پيشرفت علمي و تكنولوژي حركت نكرده است كه لازم است با نگرش علمي و فني به آن نگريست.
2-شرح وظايف انتظامات :
نظارت بر ورود و خروج كالا و كنترل آن : خروج هر گونه كالا و اموال و اشياء مربوط به دانشگاه اعم از سرمايه داري و مصرفي، به منظور جابجايي تعمير و استفاده در مكان ديگر و ... صرفاٌ با ارائه برگه خروج كالا كه با امضاء مسئولان ذيربط و هماهنگي با ادارة اين اموال امكان پذير خواهد بود.
3- ناظرت برتردد افراد و كنترل آن :
1-3- ورود افراد متفرقه كه با رعايت موارد ذيل امكان پذير مي‌باشد :
* احراز هويت شخصي.
تماس با واحدهايي كه قرار است شخص به آنجا مراجعه كند و اخذ تأييد تلفني.
صدور برگه ملاقات توسط انتظامات و ارائه آن توسط مراجعه كننده كه به امضاي ملاقات شونده رسيده باشد .... پس از انجام ملاقات به انتظامات.
مواردي كه مي‌بايست طي هر شيفت انتظامات كنترل گردد :
1- گشت در محيط و كنترل داخل ساختمانها ( بخصوص پس از ساعت اداري ) از لحاظ كنترل مسائل امنيتي و حفاظتي يا مشكل در سيستم برق. آب. گاز. فاضلاب. ... پس از ساعت اداري علاوه بر موارد فوق الذكر كنترل خاموش بودن چراغها و دستگاههاي خنك كننده يا گرم كننده. بسته بودن پنجره ها و درب اتاقها. آتش سوزي. سرقت خرابي تأسيسات به نحوي كه خسارت وارد نشود.
2- به هنگام بروز آتش سوزي بايد موارد ذيل رعايت گردد :
- مراتب را بلافاصله به سازمان آتش نشاني منطقه در نوبت بعدي به مسئولان اطلاع دهد.
- در هر آتش سوزي شير اصلي گاز يا سيلندري را فوراٌ ببنديد و هر گونه منابع تشديد كننده آتش را دور كنيد
- راههاي اضطراري و دوربينهاي اختصاصي محيط را به مأموران آتش نشاني نشان دهيد.
توجه : هر گونه پيگيري بعدي در خصوص اتفاقات روي در محيط اعم از سرقت. آتش سوزي و ساير اتفاقات غير مترقبه. بر اساس گزارش انتظامات با مسئولان بالاتر خواهد بود. و انتظامات هيچگونه مسئوليت پيگيري و اجرائي نخواهد داشت. انتظامات هيچگونه مسئوليتي در خصوص محتواي محموله هاي پستي ندارد.
امور داخلي و اجرائيات داخل مديريتها و قسمتهاي مختلف بطور مستقيم هيچگونه ارتباطي به انتظامات ندارد.
نكته :
· در خصوص اتباع خارجه مراتب بايستي قبلاٌ توسط مسئول واحد مدعو باطلاع مراجع مربوط و از طريق آنها به انتظامات برسد و انتظامات در اولين فرصت حضور مدعوين را به سرپرستي خود گزارش نمايد .
· در صورت عدم اطلاع قبلي از سوي مسئول واحد مدعو در حضور اتباع خارجه در محل ورودي محيط هاي اداري بالافاصله موارد به اطلاع حراست برسد و پس از اخذ تأييد به انجام مراحل قانوني و اخذ كارت شناسايي معتبر و صدور برگه ملاقات ) اقدام نمايد.
2-3-خروج كليه كاركنان از محيط كار در ساعت اداري :
خروج كاركنان به استثناء اعضاء هيئت علمي و مديران ارشد دانشگاه يا محيط كارخانه ها – منوط به ارائه برگه مرخصي تأييد شده توسط مسئولين ذيربط به انتظامات خواهد بود.
3-3- حضور كليه كاركنان از ساعت 18 به بعد و در ايام تعطيل محيط كار، منوط به هماهنگي قبلي و كتبي
مسئول واحد مربوطه و تأييد سرپرستي و اعلام به واحدهاي انتظامات مي‌باشد.
4-3- ورود و خروج كليه عوامل يا كارگزاران متفرقه كه به منظور انجام امور عمراني و تأسيساتي وارد محيط مي‌شوند صرفاٌ با هماهنگي مسئولان دفتر فني و رعايت دقت مراقبت در تردد آنان و وسايل همراهشان امكان پذير خواهد بود.
5-3- حضور كليه پرسنل نظامي يا انتظامي‌در محيط ( به هر علت از قبل ابلاغ حكم قضايي، تحقيقات، دستگيري و ... ) ممنوع باشد. مگر با تأييد بالاترين مقام. اداره يا كارخانه يا ...
نكاتي جهت يادآوري :
ارسال گزارش روزانه انتظامات – سرپرستي انتظامات ثبت كليه وقايع. ثبت تردد كاركنان. مراجعين و كليه وسايط نقليه اعم از وسائط نقليه خود اداره و متفرقه، ثبت ساير امور محوطه توسط واحدهاي انتظامات پس از پايان هر شيفت و در طول مدت شيفت الزامي است.
تجمع افراد متفرقه اعم از همكاران اداري و .... در محل اتاق انتظامات ممنوع مي‌باشد. حتي المقدور از دريافت و نگهداري اموال يا اشياء اماني خودداري شود. در صورت اضطرار، اخذ امانت و نگهداري آن با دقت در نوع اشياء دريافتي و بررسي لازم در حضور شخص درخواست كننده ميسر خواهد بود. هنگام برقراري ارتباط تلفني مواظب تخليه تلفني افراد ناشناس باشيد. هر يك از مقامات مسئول ادارات در صورت تماس با واحدهاي انتظامات موظفند به طور كامل خود را معرفي نمايند. لذا در صورت عدم شناسايي كامل فرد تلفن كننده از ارائه هر گونه اطلاعات خودداري، تماس را قطع و مراقبت را به حراست اطلاع دهيد.