مقدمه :
سلامتي طبق تعريف سازمان بهداشت جهاني عبارت است از حالت رفاه كامل جسمي ، رواني و اجتماعي و نه فقط نبود بيماري و ناتواني. تعريف سلامت روان
سلامت رواني ، همان طوري كه اشاره شد ، مانند سلامت جسمي ، صرفاً به معناي نبودن مشكلات يا بيماري نيست . سلامت رواني هم حالات عاطفي و هم شرايط ذهني ، يعني هم احساسات و هم افكار شما را در بر مي گيرد . سلامت عاطفي معمولاً به احساسات و زير و بم هاي روحيه افراد اشاره مي كند . شما ممكن است احساس كنيد كه غمگين ، شاد ، نگران ، هيجان زده شكست خورده ، يا در اوج كاميابي هستيد .
افراد برخوردار از سلامت عاطفي با احساسات و حالات دروني خود در تماس هستند و مي توانند به وجود آنها اذعان كنند يا آنها را بروز دهند .
بنابراین سلامت رواني ، توانايي شما را  دردرك واقعيت ها ، همان گونه كه هست و پاسخ دادن به چالش هاي آن  و در پيش گرفتن تدابير و شيوه هاي خردمندانه براي زندگي كردن، توصيف مي كند .
فرد برخوردار از سلامت رواني بر آن نيست كه ار فشارهاي زندگي بپرهيزد بلكه مي كوشد با واكنش هاي خود نسبت به اين عوامل ، آنها را بشناسد بپذيرد و بر آنها چيره شود  به طوري كه امكان تداوم زندگي وجود داشته باشد .
ملاك هاي سلامت روان
بنابراين به كسي فردسالم گفته مي شود كه نه تنها رشد كافي ، وزن مناسب و تغذيه صحيح داشته باشد و از لحاظ جمعي بيماري نداشته باشد بلكه داراي رفتار و فكر سالم نيز باشد . سلامت رواني مانند سلامت جسمي ، صرفاً به معناي نبودن مشكلات و بيماري نيست بلكه سلامت روان هم حالات عالطفي و هم شرايط ذهني يعني هم احساسات و هم افكار شما را در بر مي گيرد.
هدف و وظيفه اصلي بهداشت روان تامين ، حفظ و ارتقاي سلامت روان افراد جامعه است ، به گونه اي كه آنها نه تنها بيماري رواني نداشته باشند بلكه از عناصر شناختي عاطفي و هم چنین از توانايي هاي خود در رابطه با ديگران آگاه شده و با داشتن تعادل رواني بهتر بر استرس هاي زندگي فايق آيند ؛ كارهاي روزانه را پر بارتر و سودمندتر گردانند ؛ از زندگيشان لذت ببرند و با افراد خانواده و محيط خود ارتباط مناسب برقرار نموده و فرد مفيدی براي جامعه باشند .
موضوع سلامتي از بدو پيدايش بشر و در قرون و اعصار متمادي ، مطرح بوده است اما هر گاه از آن سخني به ميان آمده عموماً بعد جسمي آن مد نظر قرار گرفته و كمتر به ساير ابعاد سلامتي ، به خصوص بعد رواني آن توجه شده است .
گرچه طبق تعريف سازمان بهداشت جهاني سه بعد سلامتي با يكديگر تعامل دارند و با مرز مشخصي نمي توان اين ابعاد را از يكديگر تفكيك نمود ولي معمولاً شاخص هايي براي سلامت جسمي و حتي رفاه اجتماعي در بسياري از كشورها وجوددارد كه هر چند يكبار مورد بررسي و تجديد نظر قرار مي گيرد ، اما د رمورد سلامت رواني ، پيچيدگي و مشكل تعريف و ارزيابي آن غالباً منجر به غفلت و ناديده انگاشتن اين مهم شده است .

۱. كمي تجربه نوجوان و جوان كه مهمترين مساله است
۲. حساسيت بالاي نوجوانان و جوانان كه باعث آسيب پذير بودن آنها مي شود .
۳. ميزان مسئوليت پذيري و تربيت دوران كودكي كه آن هم به خانواده ، به خصوص والدين و رفتار آنان مربوط مي شود اگر از ابتداي كودكي حس مسئوليت در فرد ايجاد و تقويت شود
كمك موثري براي به استقلال رسيدن و رشد اجتماعي در فرد مي باشد و اگر نوجوان و اطرافيان آنها آگاه باشند همه استعدادها مي تواند در مسير كمال حركت كند .
بنابراين براساس آنچه از خصوصيات رواني و رفتاري در دوران بلوغ شناختيد ، مي توان چنين نتيجه گيري كرد كه :
۱. استقلال طلبي ، اولين و مهمترين ويژگي اين دوران است كه از نظر رشد اجتماعي بسيار اهميت داشته و در طرز فكر و رفتار شما مشاهده  مي شود هر چند به دليل كم تجربگي و نياز و وابستگي هاي ديگر ، هنوز قادر به استقلال كامل ( به مبحث استقلال طلبي و هويت يابي در همين فصل مراجعه كنيد ) نباشيد .
۲. رفتار شما در اين سن نسبت به اوايل بلوغ تغيير كرده و به رفتار بزرگسالان نزديك مي شود ؛
۳. شخصيت شما به تدريج پخته مي شود و اعتماد بنفستان بالا مي رود ولي تجربه كافي وجود ندارد ؛
۴.  معاشرت و تقليدها بر شما تاثير مي گذارد . رفتار و خود باوري و هويت يابي شما در ارتباط هاي متقابل با ديگران شكل مي گيرد . بنابراين روش ها و ارتباط هاي نادرست و نامناسب ، اثرات نامطلوبي به جاي خواهد گذاشت ،
۵.   دامنه رغبت ها و تمايلات در شما گسترده تر شده و علاقه به فعاليت هاي مختلف هنري و ورزشي و شركت در مجالس دوستانه از جمله صحبت و معاشرت با جنس مخالف پديدار مي شود و حتي در مراحل پاياني دوره بلوغ ، ممكن است فكر و تمايل به ازدواج در ذهن شما مطرح شود . البته اغلب دختران در اين دوره به فكر ازدواج مي افتند در حاليكه پسران در اين كمتر خواهان ازدواج هستند .  ازدواج ، تنها راه مشروع و سالم تامين نيازهاي جسمي و رواني و اجتماعي جوانان است ولي براي يك ازدواج موفق ، آمادگي زيستي ، رواني ، مادي و اجتماعي لازم بوده و تا رسيدن به اين آمادگي ها براي ازدواج ، برنامه ريزي براي فعاليت هاي سازنده ، مانند ادامه تحصيل كسب مهارت هاي شغلي و فني يا هنري و روابط اجتماعي سالم ، كمك بسيار موثري است .
بهداشت رواني در دوره بلوغ:
همانطور كه قبلاً اشاره شد ، اين دوره از زندگي ممكن است به دليل تغيير و تحولات سريع در رشد جسمي و رواني و اجتماعي ، با يكسري نگراني ها ، هيجانات و بحران هاي خاصي همراه باشد كه به منظور مقابله يا كنار آمدن با آنها و سازگاري با موقعيت جديد و در نتيجه برخورداري از يك زندگي سالم ، پر نشاط و سودمند ، به كار بستن نكات مورد توجه در بهداشت رواني نقش بسيار مؤثر و مهمي ايفا مي كند  تا اين دوره را با آرامش رواني بيشتري طي كنيد و در برخورد با مشكلات بهتر و آگاهانه تر عمل كنيد .  
۱ . ترس يكي از حالات هيجاني در نوجوان است كه به طور عمده تخيلي است ( يعني بيشتر ساخته ذهن است ) و مانع فعاليت هاي نوجوانان شده و در رشد اجتماعي آنان مداخله مي كند .
اين ترس ها و نگراني هاي دوران نوجواني معمولاً با احساس بي كفايتي اجتماعي و عدم اطمينان در تصميم گيري ها همراه است . براي از بين بردن اين حالات ، شما بايد سعي كيند بتدريج موفقيت ها و تجربه هاي مثبت و خوشايند را با حوادث ترس آور جايگزين نماييد . به عنوان مثال ، اگر شما در مقايسه با ساير بچه هاي كلاس ، قد كوتاهتري داريد و اين مسأله موجب ترس و نگراني شما در برخورد با ديگران مي شود ، مي توانيد استعداد و توانايي درسي و يا موفقيت در زمينه هاي ديگر مثل هنر يا ورزش را براي خود ملاك قرار دهيد . با ياد گرفتن مهارت هاي اجتماعي ( شركت در فعاليت ها يا ورزش هاي گروهي ، كارهاي هنري و فرهنگي ) و دريافت راهنمايي هاي تحصيلي و يا شغلي مناسب از افراد شايسته و آگاه ( از جمله والدين ، مربيان و اولياي مدرسه ) مي توانيد موجب كاهش ترس و نگراني خود شويد ؛
۲ . يكي ديگر از حالات رواني در اين دوران ، خشم است كه ممكن است بيشتر به دنبال برخورد با والدين و مربيان در زمينه وظايف و تكاليف خانه و مدرسه و فعاليت هاي اجتماعي بروز كند . شما مي توانيد با شناخت و آگاهي بيشتر و پي بردن به علل پيدايش خشم و ناراحتي خود ، تا حدود زيادي آن را كنترل نماييد . شما مي توانيد با والدين و مربيان خود صحبت كنيد و همه افكار احساسات و دلايل خود را در زمينه موضوع مورد بحث در ميان بگذاريد . مشورت با افرادي آگاه و مطمئن مانند يك روانشناس با تجربه ، به مقدار زياد در رفع مشكل به شما كمك مي كند . ورزش و مطالعه نيز راه ديگري براي به دست آوردن آرامش است ؛
۳ . حسادت نيز مشكل ديگري است كه به طور عمده در نتيجه تبعيض والدين و مربيان ممكن است ، در شما بروز كند . از طريق مشورت و گفتگو و در ميان گذاشتن دلايل منطقي خود با والدين و مربيان مي توانيد ، در حل اين مشكل بكوشيد .
۴ . شما از طريق تنظيم برنامه هاي روزانه يا هفتگي فعال و منظم از قبيل فعاليت هاي مذهبي ، هنري ، ورزشي ، اجتماعي و شركت در گروه هاي مختلف ورزشي و فرهنگي و غيره مي توانيد براي حل يا كنترل مشكلاتي از قبيل افسردگي ، گوشه گيري و خود ارضايي بهره فراوان ببريد ؛
۵ . غرايز در اين مرحله با قرار گرفتن در مسير درست و منطقي كنترل مي باشد و با استفاده از تعاليم اخلاقي و مذهبي مي توان از بسياري از مشكلات و بيماري هاي مختلف نظير ايدز پيشگيري نمود ؛
۶ . در صورت تداوم مشكلاتي مثل گوشه گيري و افسردگي ، اضطراب و نگراني و تغييرات و مشكلات خلقي و هيجاني ديگر ، مراجعه به روانشناس با تجربه و انجام مشاوره ، كمك موثري به رفع آنها مي كند . مشورت با والدين آگاه ، معلمان و مشاورين دلسوز به نوجوانان كمك مي كند تا در برابر مشكلات خلقي ، رفتاري و اجتماعي راه حل منطقي و صحيح را در پيش بگيرند و دوران نوجواني را با انرژي ، نشاط و سلامت افزونتري طي كنند ؛
۷ . مسأله مهم ديگر انتخاب دوستان است . دوستان ناشايست ممكن است براي نوجوانان مشكلات اخلاقي و رفتاري بسياري ايجاد نموده و آنها را از مسير سلامتي و نشاط به بيراهه هاي فساد و بيماري  ( از فبيل استعمال سيگار يا مواد مخدر ، بي بندو باري هاي اخلاقي و …. ) منحرف سازند . پس نوجوانان بايد با دقت نظر و توجه بيشتري ، دوستان خود را انتخاب كنند و در اين ميان از مشورت با والدين و مربيان و استفاده از نظرات منطقي و هدايت كننده آنان غافل نباشند ؛
۸ . نوجوانان بايد سعي كنند خود را بشناسند و حدود توانايي ها و محدوديت ها و نقاط قوت و ضعف خود را دريابند و در جهت تقويت نقاط مثبت خود تلاش كرده و سعي كنند ، نقاط منفي را هم اصلاح نمايند . از جنسيت و توانايي هاي ذهني خود راضي باشند و نسبت به خود اعتماد به نفس و نگرش مثبت داشته باشند ؛
۹ . نوجوانان بايد بدانند كه زندگي واقعي ، بدون استثناء پيچيده تر و مشكل تر و به همان اندازه جالب توجه تر و رضايت بخش تر است . همه ما گهگاه با رخدادهايي منفي رو به رو مي شويم ولي آنچه مهم است اجتناب از مشكلات نيست ، بلكه مهمتر از آن يافتن راه هايي سالم و موثر براي روبه رو شدن و پاسخ دادن به مشكلات است .
۱۰ . بايد پذيرفت كه در دنيا هيچ چيز كامل نيست ولي در هر رشته از فعاليت هاي منجر به كاميابي ، درجات بالايي وجود دارد كه از طريق تلاش براي رسيدن به اين درجات نسبتاً بالا ، بايد خوشنود باشيد ،
۱۱ . سعي كنيد ذهن خود را هميشه بر جنبه هاي لذت بخش زندگي و كارهايي كه ممكن است سبب بهتر شدن موقعيت شما شوند ، متمركز سازيد . هيچ چيز به اندازة شكست و ناكامي به كارايي شما صدمه نمي زند و هيچ چيز به اندازه موفق شدن ، به آن كمك نمي كند . حتي پس از تحمل بزرگترين شكست ها ، سعي كنيد با به ياد آوردن و بر شمردن موفقيت هاي قبلي خود كه هيچ كس نمي تواند آنها را انكار كند ، با افكار مربوط به شكست و بي ارزشي مبارزه كنید ؛‌
۱۲ . هنگام روبرو شدن با وظيفه اي كه بسار دردناك است ولي در عين حال براي رسيدن به اهدافتان ، اجتناب ناپذير است ، انجام دادن آن را به تأخير نيندازيد . به عنوان مثال ، براي درمان دملي چركين بهتر است مستقيماً آن را با چاقو از وسط ببريد و به درد و ناراحتي خاتمه دهيد نه اينكه با بريدن تدريجي سطح آن با نوك چاقو مدت درد را طولاني تر سازيد ؛
۱۳ . سرانجام ، به خاطر بسپاريد كه فرمول از پيش ساخته اي براي موفق شدن كه مناسب حال همه باشد ،؛ وجود ندارد ؛
هويت طلبي:

علل ايجاد كننده اختلالات رواني ـ رفتاري:
اختلالات رواني نيز همانند اختلالات جسمي به دلايل مختلف ايجاد مي گردند كه شناخت آنها از اهميت خاص خود برخوردار است .مهمترين علل اختلالات رواني به اختصار در زير آمده است :

تغييرات مغزي
هر نوع تغييري كه در ساختار يا كاركرد مغز ايجاد مي شود ، می تواندباعث اختلال رواني گردد . تغييرات بيوشيمي در سطح سلول هاي عصبي ، عامل اكثر اختلالات رواني شديد است . در اينگونه مواقع ، مغز در معاينه معمولي طبيعي است .
ضايعات ساختماني مغز به دلايل زير نيز مي تواند باعث اختلال رواني شود : عفونت ، ضربه نرسيدن خون ، خونريزي ، تومور ، مصرف طولاني الكل ، كمبود غذايي ، صرع درمان نشده و بيماري هاي پيش روند مغزي .
عوامل ارثي:
فقط در تعدادي از اختلالات رواني ديده مي شود كه افراد ديگري هم از فاميل بيمار به همين بيماري مبتلا باشند . يعني استعداد ابتلا به اختلال رواني گاهي مي تواند از والدين به كودكان منتقل شود اما بروز و ظهور بيماري با عوامل زيادي ارتباط دارد كه ممكن است فرد مستعد ، مبتلا به بيماري بشود يا نشود .
تجربه دوران كودكي:
تجربه دوران كودكي براي رشد سالم يك فرد لازم است . محبت و عشق متعادل ، راهنمايي مناسب ، تشويق و نظم و انضباط از تجربيات دوران كودكي است . اگر در دوران كودكي چنين عواملي نباشد يا اينكه كودك مكرراً در معرض تجارب ناخوشايندي قرار گيرد ، امكان اينكه در آينده دچار اختلال رواني شود زياد است .
نزاع در فضاي خانوادگي:

افراد دچار افسردگي باليني به مدت دو هفته يا بيشتر علايم زير را تجربه مي كنند :
۱ . تغيير در اشتها ،‌آنها يا كم اشتها مي شوند و وزن از دست مي دهند و يا پر اشتها و وزنشان زياد مي شود ؛‌
۲ . بي خوابي يا خواب بيش از حد معمول ؛
۳ . كاهش انرژي و احساس خستگي ؛‌
۴ . از دست دادن علاقه و احساس لذت نسبت به فعاليت هاي لذتبخش گذشته ؛‌
۵ . احساس بي ارزشي ،‌خود سرزنشي يا گنان زياد ؛‌
۶ . كاهش توانايي تفكر يا تمركز و مشكل در تصميم گيري ؛‌
۷ . افكار تكراري درباره مرگ ، افكار خودكشي .
علايم خطرزا براي افسردگي :
افسردگي ، بدون اخطار يا دليل آشكاري عارض مي شود . به نظر مي آيد كه برخي از افراد از نظر زيست شناختي آسيب پذيرند و در برخي از افراد ،‌عوامل محيطي و رواني نقش مهمتري را ايفا مي كنند . گرچه افسردگي ممكن است در هر سني اتفاق افتداما برخي از عوامل خطر آفرين ، آسيب پذيري فرد را افزايش مي دهند .

۱ . تاريخچه خانوادگي : دو سوم بيماران افسرده اعضاي خانواده اي دارند كه به افسردگي دچار بوده اند ؛‌
۲ . سن : افسردگي ميان زنان و مردان جواني كه احساسات غم و اندوه خود را با عصباني شدن، فرار كردن ، استفاده از مواد مخدر ، يا پرخاشگري در منزل يا مدرسه بروز مي دهند افزايش مي يابد . افسردگي ناشناخته و درمان نشده ممكن است تا جايي تشديد شود كه فرد جوان احساس كند ، مرگ تنها راه نجات او است ؛‌
۳ . فقدان یک شخص : افسردگي ،‌اغلب اوقات به دنبال فقدان مي آيد ،‌نه فقط فقدان شخص ،‌موقعيت يا دارايي ، بلكه از دست دادن رؤ ياها  يا اميدهاي ناملموس نيز سبب افسردگي مي شود . اندوهي كه به دنبال بالاترين فقدان هاي ممكن به سراغ فرد مي آيد ( مثل مرگ كسي كه دوستش داريم ) امكان دارد تمامي عوارض افسردگي را به دنبال داشته باشد اما اختلالي روان پزشكي محسوب نشود . فقدان هاي كمتر ، مثل نقل مكان ، جدايي يا طلاق نيز ممكن است آسيب زا باشند .
كنار نيامدن با يك فقدان احتمال دارد سبب پديد آمدن ناراحتي و خشمي شود كه ممكن است به احساس اندوه عميق و ريشه دار بدل گردد ؛
۴ . عزت نفس پايين : افرادي كه احساس بي كفايتي و نالايقي مي كنند ، در معرض نوعي تفكر تحريف شده قرار مي گيرند كه ممكن است به افسردگي منجر گرد ؛
۵ . ديگر عوامل روانشناختي : وقتي فرد نداند كه چگونه بايد احساسات و آشوب هاي به هنجار ، مثل خشم مقابله كند ،‌ممكن است زمينه براي افسردگي فراهم گردد ؛‌
۶ . عوامل جسماني : افسردگي ممكن است عارضه اي پيچيده ناشي از آسيب ها و بيماري هاي جسماني از جمله سكته مغزي ، صرع ، آسيب سر ،‌ كم خوني و برخي از سرطان ها باشد . بسياري از داروهايي كه كاربرد فراوان دارند ،‌مثل قرص هاي ضد بارداري ، قرص هاي رژيم لاغري و داروهاي فشار خون و … با افسردگي مرتبط شده اند . مشروب هاي الكلي و  مواد مخدر ،‌بويژه كوكائين نيز تا حد زيادي در بروز افسردگي مؤثرند . در ميان سوء مصرف كنندگان اين مواد ،‌ميزان افسردگي بسيار زيادي به چشم مي خورد و ميزان سوء مصرف اين قبيل مواد نيز در ميان افراد افسرده ،‌بسيار بالاست .
شيوه هاي مقابله با افسردگي:
گرچه گهگاه لغزيدن موقت به پهنه افسردگي بسيار طبيعي است اما بايد براي بازگشت هر چه سريع تر به حالت عادي زودتر اقدام كرد . اگر اين احساسات ظرف چند هفته شما را رها نكرد ، از كمك حرفه اي بهره بگيريد زيرا افسردگي خفيف ممكن است ، شدت يابد . وقتي افسردگي حاد شد امكان دارد قربانيان خود را آن چنان از كار بيندازد كه ديگر نتوانند به خود كمكي بكنند . موارد زير از مفيد ترين راه هاي بيرون آمدن از حالت پكري و در خود فرورفتن است :
۱ . ورزش : از آنجا كه افسردگي از بي تحركي سرچشمه مي گيرد ، تمرين هاي ورزشي منظم مي توانند ، روان و جسم شما را ياري كنند . بسياري از فعاليت هاي گوناگون ، از پياده روي گرفته تا وزنه برداري ، وجود دارند كه مي توانند موجب تقويت روحيه شوند ؛ خواب و اشتها را بهبود بخشند ؛ ‌از اضطراب ، تحريك پذيري و عصانيت بكاهند و احساس تبحر و برتري را در فرد ايجاد كنند ؛‌ 
۲ . شركت د رفعاليت هاي خوشايند : مثل رفتن به كنسرت يا پارك ،‌خوردن بستني يا شام در رستوران دلخواه ،‌يا حتي رفتن به تعطيلات كوتاه مدت به كنار دريا يا كوهستان ؛‌اگر افسرده باشيد . همة اينها ممكن است جاذبه اي براي شما نداشته باشند اما اگر سعي كنيد از اين فعاليت ها لذت ببريد ،‌امكان دارد با وجود ترديدي كه داريد ،‌در روحيه تان مؤثر باشند ؛‌
۳ . با خود حرف زدن : همه ما روزانه با خود سخن مي گوييم و در مورد ظاهر و كارهايمان نظرهايي مي دهيم . اگر صداي دروني ما همواره انتقاد آميز است ، بايد خود را وادار سازيم كه به اظهارات انتقادي غير واقعي و منفي توجه نكنيم و تمركز خود را به چيزهايي معطوف سازيم كه دربارة خودمان دوست داريم يا چيزهايي كه به خوبي انجام مي دهيم ؛‌
۴ . حفظ عادات به هنجار : اگر برنامه فعاليت هاي روزانه خود را به طور منظم انجام دهيم از قبيل كلاس رفتن ، غذا خوردن و غيره ،‌در آن صورت تسلط بيشتري بر زندگي احساس مي كنيم ؛‌
۵ . بيان احساسات خود : گرچه ممكن است نخواهيم ديگران را در مشكلاتمان درگير كنيم اما اگر نگراني ها و احساسات خود را با آنان شريك كنيم احساس بهبود به ما دست مي دهد ؛‌
۶ . حفظ روابط اجتماعي : به جاي گوشه گيري ،‌ بهتر است خود را سرگرم كنيم و با ديگران مرتبط باشيم .روابط اجتماعي همچون سپري در برابر افسردگي است ،‌بدين علت كه حس تنهايي و انزوا را كاهش مي دهد ،‌ حسي كه در وجود بسياري از افراد افسرده ، رخنه مي كند . پس همانطور كه ملاحظه كرديد احساس افسردگي ، نحوه ارزيابي ما از رويدادهاي زندگي است كه به نظر ما غير قابل تحمل مي باشند .
مهارت هاي مقابله با افسردگي:

- آن گزارش بد نبود ؛
- احساس اوليه من نسبت به شما حاكی از احترام است ؛
- رابطه دوستي ما نسبتاً نزديك و صميمانه است ؛
- مي دانيد يك جوري از دست شما ناراحتم .
عبارات بالا را اگر به صورت زير بيان كنيد بيشتر به زبان بي واسطه تبديل خواهد شد :
- گزارش شما عالي بود ؛‌۳ . مهارت جرأت ورزي
جرأت ورزي يعني دفاع از حقوق ديگران ، به اين معني كه قادر باشيد نقطه نظرات خودتان را بيان كنيد ،‌بدون تحقير كردن يا پايين آوردن افراد ديگر و يا كم كردن ارزش نيازهاي آنها در موقعيت هاي مختلف . افراد جرأت ورز ، براي خود و ديگران احترام قايلند و اجازه نمي دهند كه ديگران از آنها سوء استفاده كنند ؛
۴ . مهارت مقابله اي شيوه حل مسأله يا مشكل
حل مسأله روشي است كه شما مي توانيد در هنگام برنامه ريزی براي برخورد با مشكلات زندگي از آن استفاده كنيد . استفاده از روش هاي حل مسأله موجب ايجاد اعتماد به نفس در شما مي شود . در اين مهارت براي دستيابي به يك تصميم معتبربراي پاسخگويي به مشكلات و گرفتاري ها بايد مراحل زير را طي نماييد .
- من براي شما احترام قايلم ؛‌
- احساس مي كنم فرد با استعدادي هستيد ؛
- مهارت شما را در برخورد با ديگران تحسين مي كنم ؛
- احساس م ي كنم با شما خيلي نزديك هستم ؛
- از دستتان عصباني هستم .