چراي يونجه تجربه تازه اي نيست. چراي يونجه در ايالت متحده يا به صورت تنها يو يا همراه با گندميان يا ساير حبوبات معمول بوده است. در مقايسه با سيستم هاي مديريتي چراي يونجه هرگز تجربه شايع در اين كشور نبوده است. در صورتي كه در ساير كشورها يونجه به صورت چرا استفاده زياد داشت. ولي به چراي يونجه در اين كشور تصطيح عملكرد را در پاييز محول كرده بودند. سيستم هاي چرايي براي عاقبت خوشي نيروي بالقوه چرا يونجه به سطح بزرگي از مديريت كه ساير سيستم هاي چرايي انجام مي دادند لازم داشتند. اين گفتار و منفعت چراي يونجه را هنگام رشد بيان مي كند.
سطح پتاسيم خود را بدانيد:
سطح پتاسيم به طور منظم چك خواهد شد. از پزشك يا مسئول رژيم غذايي خود نتايج سطح پتاسيم خود را بپرسيد. چك كردن سطح پتاسيم، تيم مراقبتي درماني را به سمت نگهداشتن k+ در يك رنج مطمئن هدايت خواهد كرد.
رنج هاي آزمايشگاهي براي CKD
رنج پايين كمتر از3.5 mEq/L
رنج مطمئن 3.5 – 5.5 mEq/L
رنج غير مطمئن 5.6 – 6.0 mEq/L
رنج خطرناك بيشتر از6.0 mEq/L
اگر پتاسيم بالا باشد پزشك شما علّت را تعيين مي كند و در صورت نياز، زماني براي دياليز شما مشخّص مي كند. رژيم كليوي شما، ميزان جذب غذايي شما را تكرار خواهد كرد و راه هايي براي پايين آوردن k+ در رژيم غذايي مي دهد. رژيم شما مقدار مشخّص و درستي از k+ براي شما مشخّص مي كند.
نكاتي در مورد نگهداري سطح k+ در رنج طبيعي در نارسايي كليوي:
1- رژيم غذايي مناسب براي نگهداري k+ در يك رنج طبيعي
2- يك برنامه ريزي مناسب رژيم شما را مشخص مي كند، غذاهايي كه پتاسيم بالايي دارند را تعيين مي كند.
3- ميوه ها و سبزيجات كه در مقادير مشخص به وسيلة رژيم به شما توصيه مي شود.
4- شير و محصولات شيري يا لبني و يا جايگزين كردن با مواد ديگر به وسيلة رژيم به شما توصيه مي شود.
5- كاهش مصرف مايعات از طريق ميوه ها و سبزيجات
6- اجتناب از مصرف نمك و يا جايگزين هاي ديگر كه پتاسيم دارند.
7- خواندن برچسب ها روي غذاهاي بسته بندي شده با نمك پايين يا Na پايين براي مصرف تركيبات با پتاسيم مطمئن.
8- روي ميزان مصرف غذا دقّت كنيم چون ممكن است غذا k+ كمي داشته باشد ولي وقتي در حجم زياد خورده شود باعث افزايش پتاسيم مي شوند.
9- دياليز، بايد به طور منظّم انجام شود و بنابراين معالجه بايد كاملاً براي پاك كردن خون انجام شود.
10- سبزيجات اگر در رژيم غذايي گنجانده شوند پتاسيم را بالا مي برند، بنابراين بايد از مسئول رژيم غذايي در مورد ميزان مصرف سبزيجات سئوال كنيد.
چگونه مي توان سطح پتاسيم را در سبزيجات كاست؟
1- پوست كندن- بريدن به قطعات كوچك و يا فرو بردن سبزيجات داخل آب
2- خيس كردن و آبكشي كردن سبزيجات
3- پر كردن بطري با آب و خيساندن سبزيجات براي مدّت L4 در دماي اتاق.
4- بعد از خيساندن آبكشي سبزيجات با آب تميز
5- پختن سبزيجات
6- محدود كردن مصرف سبزيجات به فنجان
پيشنهادات لازم براي نگهداشتن k+ در يك سطح نرمال:
ميوه ها:
1- مصرف سيب، انگور به جاي موز، پرتقال، كيوي
2- مصرف تكّة كوچكي هندوانه به جاي شهد گياهي يا عسل
3- خوردن يك هلو، آلو، آناناس به جاي شليل، انبه
4- مصرف گلابي يا آب ميوه به جاي ميوة تازه
سبزيجات:
1- مصرف باقلاي سبز و نخود سبز به جاي باقلاي خشك
2- مصرف پورة سيب زميني يا ماهي
3- استفاده از كدوي تابستاني به جاي كدوي زمستاني
4- پختن فلفل، قارچ، سير به جاي گوجه فرنگي
5- نوشيدن آب يخ با برشي ليموترش و خيار به جاي نوشيدن آب سبزيجات
لبنيّات:
1- مصرف خامه و شير برنج مقوّي به جاي شير
2- آماده كردن خوراك همراه با خامه به جاي خوردن خوراك با شير
3- مصرف شربت به جاي بستني
4- مصرف شيريني وانيلي به جاي شيريني شكلاتي
- مصرف ذرت بودادة بدون نمك، كيك هاي برنجي، ژله به جاي گردو و فندق و دانه ها
- چاشني زدن با فلفل، ليمو يا گياهي با سديم پايين و مخلوط ادويه به جاي جانشين هاي نمك دار.
غذاهاي با پتاسيم بالا:
ميوه ها: موز، كيوي، انبه، پرتقال، يا آب پرتقال
سبزيجات: كنگر فرنگي، باقلا و پياز، كدوي تنبل، سيب زميني، اسفناج، سيب زميني شيرين، گوجه فرنگي، آب سبزيجات، و شربت آبليمو، كدوي زمستاني
لبنيّات: شير و بستني و خامه
: شكلات، شيرة قند، جايگزين هاي نمك، بذرها و گردو و فندق
«ليست بالا تمام غذاهايي را كه پتاسيم بالا دارند، شامل مي شود»
غذاهاي با پتاسيم پايين:
در مورد رژيم خود و ميزاني كه شما مي توانيد بخوريد، سئوال كنيد. خوردن زياد حتّي زماني كه پتاسيم غذا كم است، مي تواند پتاسيم بدن را بالا ببرد.
ميوه ها: سيب، انگور، آب ميوه، ليمو، هلو، گلابي، آناناس، آلو و هندوانه
سبزيجات: هويج، كلم، گل كلم، خيار، بادمجان، نخود سبز، كاهو، پياز، كدوي زمستاني و فلفل شيرين.
خوراك مختصر: نخود، ذرت بو دادة بدون نمك و ...
«ليست بالا غذاهاي داراي پتاسيم كم را شامل مي شود.»
سديم و بيماري هاي مزمن كليوي (CKD)
سديم يكي از فراوان ترين يون هاي روي زمين است. بيشتر مردم فكر مي كنند سديم فقط در نمك وجود دارد در صورتي كه اين طور نيست. نمك در واقع تركيب معدني سديم كلرايد است. غذاهايي كه ما مي خوريم ممكن است شامل سديم كلرايد (نمك) شود و يا ممكن است سديم در فرم هاي ديگر باشد. پزشك شما و مسئول رژيم، شما را نصيحت مي كند كه يك رژيم سديم پايين را پيروي كنيد كه شامل محدوديت در مصرف نمك و سديم مي شود.
يك تاريخچة كوتاه از نمك:
در زمان هاي قديم، انسان ها رژيمي داشتند كه بيشتر ميوه و سبزي در آن وجود داشت كه خيلي كم و يا هيچ سديمي نداشت. چرا كه سديم يك تركيب معدني مهم براي سلامتي است. مردم نسبت به نمك تجربه پيدا كردند، تا جايي كه اگر نمك به آساني پيدا نمي شد، آنها بايد مسافت هاي طولاني براي پيدا كردن آن سفر مي كردند. زماني كه مردم زندگي گروهي و شكل يافته را شروع كردند، نمك به صورت يك كالا درآمد و كم كم نمك با ارزش شد و از آن به عنوان يك وسيلة جلوگيري از فساد استفاده مي شود.
گوشت با نمك ساييده مي شد يا در آب خيسانده مي شد. غذاهاي ديگر هم به صورت يكسان آماده مي شد.
رومانس، فردي بود كه نمك را مانند پول، استفاده كرد. در كلمه ي انگليسي salary كه از كلمة لاتين sal مي آيد و معني مي دهد salt (نمك) . رفرنس براي ارزش نمك هنوز در زبان انگليسي وجود ندارد.
امروزه نمك چگونه استفاده مي شود؟
نمك در راه هاي متنوعي استفاده مي شود. رايج ترين استفاده به عنوان طعم دهنده است. در غذاها سديم اغلب بيشتر براي اثر آن استفاده مي شود. و هنوز هم به عنوان يك راه جلوگيري از فساد استفاده مي شود.
نقش سديم در بدن:
سديم يكي از 3 الكتروليت هاي مهم بدن است (پتاسيم و كلر دوتاي ديگر هستند) الكتروليت ها مايعات در گردش در بافت و سلول ها را كنترل مي كنند.
سديم مهم ترين الكتروليت بدن است (زماني كه بدن دهيدراته مي شود).
نقش هاي سديم در بدن:
1- تنظيم BP و حجم خون
2- كمك به انتقال ايمپالسها به هدايت عصب- عضله
3- تنظيم تعادل پاية اسيد خون و مايعات بدن
چه مقدار سديم كافي است؟
ميزان جذب سديم براي افراد سالم 2,400 ميلي گرم در هر روز است كه اين مساوي با حجمي از سديم در يك قاشق نمك مي باشد.
خوشبختانه، بسياري از آمريكايي ها مقداري بيشتر از ميزان توصيه شده مصرف مي كنند و اين حجم زياد را بيشتر از طريق غذاها مصرف مي كنند.
mg150 سديم را شامل مي شود. يك فرد كه دو تكّه نان در هر وعدة غذايي مي خورد mg900 سديم از نان (به تنهايي) شامل مي شود.
در حقيقت بيشتر غذاها در بالا بردن سديم تا نقش دارند. يك تكّه نان
اگرچه سديم براي بدن ضروري است ولي خيلي وقت ها سديم مي تواند براي افرادي كه بيماري هاي كليوي دارند، مضر باشد. سديم به نگاهداري تعادل مايعات بدن كمك مي كند. امّا در بيماري هاي كليوي، كليه ها نمي توانند سديم و مايعات را از بدن دفع كنند. سديم و مايعات در بافت ها و جريان خون شما قرار دارند و در اين موقع است كه فشار خون را افزايش مي دهد و شما احساس ناراحتي مي كنيد. مهم ترين خطري كه Na دارد، افزايش BP است. فشار خون بالا بيشترين خطرات را براي كليّه ها دارد. اين خطر بيشتر در ايفاي نقش كليه هاست كه روي مايعات بدن اثر مي گذارد و ضايعاتي در خون ايجاد مي كند.
اثرات قابل توجّه سديم:
1- ادم: تورّم قابل ملاحظه در پاها، دستها و صورت
2- نارسايي قلب: مايعات زياد در جريان خون مي تواند كارايي قلب را كاهش دهد و آن را بزرگ و ضعيف كند.
3- كوتاهي نفس: مايعات مي تواند روي شش ها اثر بگذارد و نفس كشيدن را مشكل سازد.
سديم و رژيم كليوي:
اگر شما در مراحل زودرس بيماري هاي مزمن كليوي هستيد پزشك شما و متخصّص رژيم شما، مي تواند فشار خون شما را كنترل كند. كنترل BP در سازماندهي بيماري هاي كليه مهم مي باشد. محدوديّت Na زماني توصيه مي شود كه فشارخون بالا باشد و مايعات مصرف نشود.
رژيم با سديم پايين از 000/1 – 000/4 تا Na روي هر فرد پايه گذاري مي شود. رنج متوسط براي بيشتر رژيم هاي سديم پايين از 000/3 – 000/2 مي باشد.
اگر شما بيماري هاي قلبي يا كبدي داريد، شما ممكن است به محدوديت بيشتر نياز داشته باشيد.
اگر شما در مرحلة پنج بيماري هستيد، بايد مراحل انتهاي بيماري (ESRD) را بدانيد و شما به دياليز نياز پيدا خواهيد كرد و همچنين رژيم شما، رژيم با سديم پايين خواهد بود. رژيم شما به كنترل BP شما نيز كمك خواهد كرد و تشنگي و جذب مايعات را نيز كنترل مي كند. همچنين از سقوط BP زمان دياليز جلوگيري خواهد كرد. رژيم شما مي تواند حجم سديمي كه شما بايد بخوريد را نيز تعيين مي كند. شما در مورد منابع سديم نيز مشورت خواهيد كرد.
چه كارهايي براي كاهش سديم مي توان انجام داد؟
شما مي توانيد با متخصّص رژيم غذايي خود صحبت كنيد. او مي تواند در مورد تعيين سديم در غذاهاي مطلوب به شما كمك كند و راه هايي براي كاهش جذب سديم ارائه مي دهد. در اول ممكن است حتّي مزة نمك را فراموش كنيد چون در ابتدا شما با بيشتر طعم هاي طبيعي غذا رژيمتان را شروع خواهيد كرد. و مزة غذاها را با سديم كم تجربه خواهيد كرد.
متخصّص رژيم شما ابتدا رژيم غذايي شما را ليست مي كند كه اين تا مدّتي استفاده مي شود و بعداً اگر نياز به تغييري بود، تغيير ايجاد مي كند. (در صورت وجود ادم و افزايش فشار خون)
متخصّص رژيم غذايي شما غذاهاي با سديم بالا براي شما تأكيد مي كند تا از آن اجتناب كنيد. بسياري از بيماران زمااني كه از بعضي غذاها منع مي شوند. تعجّب مي كنند چون كه واقعاً نمي دانند كه اين غذاها سديم دارند و مزة شور ندارند.
آنچه بايد در مورد جايگزين هاي نمك بدانيد.
قبل از شروع رژيم از متخصّص رژيمتان جايگزين هاي نمك را بپرسيد. اين جايگزينها ممكن است k+ داشته باشند كه بايد از آنها در رژيم هاي كليوي اجتناب كرد. و اين مسأله زماني كه پتاسيم شما بالاست داراي اهميّت ويژه اي است. و متخصّص رژيم شما بسياري از اين جايگزين ها را منع مي كند.
كنترل خوب سديم:
شما تا زماني كه ندانيد رژيمتان چگونه بايد باشد نمي توانيد سطح سديم خود را كنترل كنيد، بنابراين متخصّص رژيم شما به شما خواهد گفت كه چه مقدار سديم (mg) مي توانيد روزانه مصرف كنيد.
ميزان غذاي مصرفي روزانة شما مهم ترين ابزار براي شما و مسئول رژيم شماست. شما توانايي پيدا مي كنيد كه چه حجمي از سديم را مصرف كنيد و چه مقدار محدوديّت داريد (همچنين در مورد پتاسيم و فسفر).
طبقه بندي غذاها:
طبقه بندي غذاها مهم ترين مراتب غذايي را در مورد شما فراهم مي كند. به علاوه حجم كالري، چربي، پروتئين و كربوهيدرات و حجم سديم براي هر وعدة غذايي مطرح مي كند. همچنين حجمي كه شما بايد غذا بخوريد را نيز توصيه و تأكيد مي نمايد.
مقداري از تركيبان سديم در غذاها استفاده مي شوند اين تركيبات شامل: نمك، سديم، مونو سديم گلوتامات، فسفات دي سديم، بنزوات سديم، هيدروكسيد سديم، نيتريت سديم، پروپيونات سديم و سولفات سديم.
محدويت رژيم غذايي:
1- شما بايد غذاهاي بدون نمك را مصرف كنيد و از آشاميدني ها و سبزيجاتي كه سديم كمتري دارند استفاده نماييد.
2- نوشابه ها ممكن است مزة نمك ندهند ولي به آنها نمك اضاف مي شود، بنابراين بايد از مصرف آنها اجتناب كرد.
3- هرگونه تغييرات در وزن و تغيير طعم غذاها بايد به پزشك گزارش شود.
4- ممكن است شما مقادير زيادي سديم مصرف كنيد، بنابراين متخصّص رژيم شما ميزان جذب Na+ غذاها را براي تعديل ساختن Na بدن تأكيد مي كند.
ضمن رفتن به رستوران محتاط باشيد.
1- غذاهاي بدون نمك مصرف كنيد.
2- درخواست كنيد چاشني ها و سالاد براي شما بياورند.
3- از خوردن گوشت هاي نمك سود نظير باكوت هات داگ و گوشت هاي لاپخون و سوپ هايي كه سديم زيادي دارند، خودداري كنيد.
از غذاهايي كه سديم بالايي دارند، آگاه باشيد.
رشتة تخم مرغي خشك و مخلوط برنج و رشتة تخم مرغي رامون مقادير زيادي نمك دارند كه بايد از مصرف آنها خودداري كرد.