industries
صنعت
تاریخچه صنعت استان خراسان گویای آن است که گسترش آن درگذشته بر حمل ونقل کالا در جاده ابریشم متکی بوده و محصولات خراسان از قبیل منسوجات، خشکبار ، صابون و سفال و ... از این جاده در داخل و خارج از کشور توزیع می شدهاست . با اختراع ماشین بخار و در پی آن ساخت کشتیهای بخار از اهمیت جاده ابریشمکاسته شد و محصولات استان نیز به صنایع تبدیلی (کشاورزی و دامی )از جمله کارخانههای پنبه پاک کنی و قند منحصر گردید .طی سالهای 1905 تا 1915 میلادی با مشارکت چندتبعه روسیه چهار کرخانه پنبه پاک کنی در نیشابور و جوین سبزوار تاسیس شد . نخستینکارخانه قند خراسان که ششمین کارخانه کشور بود در سال 1329 ه.ش با نام کارخانهآبکوه مورد بهره برداری قرار گرفت . دومین کارخانه قند در سال 1330 در تربت حیدریهو سپس در سال 1335 کارخانه قند چناران شروع به کار کرد . از سال 1338 با توجه بهتولیدات کشاورزی استان احداث کارخانه های تولید کمپوت و سایر صنایع غذایی در خراسانآغاز شده و به سرعت گسترش یافت . امار و ارقام نشان می دهد که رشد و توسعه بخش صنعتدر استان بعد از پیروزی انفلاب اسلامی و بویژه پس از جنگ تحمیلی عراق علیه ایرانصورت گرفته و افزایش ظرفیتهای صنعتی استان وهمچنین گسترش صنایع غذایی ، صنایع چرم ،صنایع کانیهای غیر فلزی و ... در این برهه زمانی رشد چشمگیری داشته است .
صنایع غذایی
سهم نسبی صنایع غذایی در کل صنایع کارخانه ای استان در پایانسال 1375 از نظر تعداد5/17 % و از نظر شاغلان 5/29 5 بوده است . مهمترین صنایعغذایی استان 11 کارخانه قند می باشد که سالانه 220 هزار تن قند وشکر ( 42 % کلتولید کشور ) از نظر چغندرکشت شده در استان تولید می کند که در طی سالهای اخیر باوارد کردن شکر قرمز (تصفیه نشده ) این میزان افزایش یافته است. 17 کارخانه آرد ، 38کارخانه کمپوت ، 3 کارخانه تولید کنسانتره میوه ، 22 کارخانه کنسرو ، 37 کارخانهتولید رب گوجه فرنگی و 9 گارخانه تولید عصاره ( اسانس ) از مهمترین صنایع وابسته بهمحصولات کشاورزی استان است . 6 واحد تولید صنایع غذایی خوراک دام ، 11واحد تولیدفراورده های مواد گوشتی ، 11 مرکز تولید مواد لبنی نیز از مهمتری کارخانجات وابستهبه محصولات دام وطیور استان است . علاوه بر آن بخش عمده ای از صنایع ماشین سازی وریخته گری استان علاوه بر موجبات رشد و توسعه کشاورزی با تولید انواع پمپ ( 13کارخانه ) و ساخت ادوات کشاورزی ( 36 کارخانه ) با تولید انواع ماشین آلات صنایعغذایی ، صنایع بسته بندی ، ساخت سوله ، بخش عمده ای از نیازهای فنی و تجهیزاتیکارخانجات استان را تامین کرده و فناوری ان را افزایش داده است .
صنایع غذایی استان ، صنایع تخصصی و پیشرفته ای است که ازامتیاز استاندارد برای صادرات بر خوردار است . 22 % کالاهای صادراتی از گمرک استانرا تولیدات صنایع غذایی تشکیل می دهد و این میزان علاوه بر فر آورده های صنایعغذایی استان است که از سایر مرزهای کشور صادر می گردد .
چشم انداز توسعه صنایع غذایی
توسعه کارخانه های قند موجود در راستای سیاستهای حمایتی ازکشت چغندر قند و ایجاد کارخانه های تولید روغن نباتی مایع و روغنکشی با توجه بهافزایش کشت دانه های روغنی در استان ساخت کارخانه (( مشهد میوه )) اجرای طرح تولیدشیر خشک و خوراک کودک ، اجرای طرحهای تولید شیر پاستوریزه و فر اورده های لبنی وایجاد کشتارگاههای صنعتی دام و طیور از مهمترین طرحهای توسعه صنایع غذای استان است .
صنایع نساجی ، چرم و پوشاک
سهم نسبی صنایع نساجی ، چرم و پوشاک در کل صنایع کارخانه ایاستان تعداد 9% و از نظر اشتغال 8/14% بوده است . مهمترین صنایع این رشته شامل 12کارخانه فرش ماشینی ، 14 کارخانه تولید چرم ، 27 کارخانه تولید پوشاک ، 19 کارخانهریسدگی نخ اکریلیک ، 5 کارخانه تولید پتو و 3 کارخانه تولید پارچه های فاستونی است . نظر به اهمیت صنایع چرم و پوس در استان ، شهرک صنعتی تخصصی به نام (( چرم شهر )) به مساحت 100 هکتار در مشهد ایجاد شده است که تا کنون تعداد 62 واحد صنعتی تولیدچرم و پوست در این شهرک مستقر شده اند و در اینده کلیه واحدهای تولید چرم و پوستمشهد جمع اوری و به این شهرک منتقل خواهد شد . ظرفیت تولیدی چرم استان خراسان بیشاز 20 میلیون پا در سال می باشد .
سهم صادرات نساجی ، چرم و پوشاک از کل صادرات انجام شدهاستان ، 32 % است که 16 % آن را فرش ماشینی و موکت و 12% را البسه و نخ تشکیل میدهد . آمار صدور چرم از گمرک استان در سال 1375 حدود 9 میلیون دلار ( 4% کل صادراتاستان ) بوده است .
آینده صنایع نساجی و چرم و پوشاک
توسعه کارخانجات ریسندگی و بافندگی پارچه های ، پنبه ایوالیاف مصنوعی ، احداث دو طرح پنبه پاک کنی ، پنبه هیدروفیل - با توجه به شرایطمناسب جنوب استان - همچنین ایجاد واحدهای تبدیلی فرآوری پوست وچرم وتولید لباسهایچرمی در شهرک صنعتی (( چرم شهر )) به منظور ایجاد اشتغال و ارتقای ارزش افزودهبیشتر و صادرات لباس و پوشاک با توجه به بازارهای مطمئنی که ایجاد شده است از مواردمهم توسعه صنایع نساجی و چرم و پوشاک استان است .
صنایع شیمیایی و سلولزی
سهم نسبی صنایع شیمیایی و سلولزی در کل صنایع کارخانه ایاستان از نظر تعداد واحد صنعتی 4/16 5 و از نظر افراد شاغل 9% است . فعالیت هایمتنوع این رشته صنعتی به صورت مصرفی و واسطه ای در توسعه و رشد بسیاری از صنایعاستان نقش بسزایی داشته و با توجه به توان ومزیتهای نسبی استان گسترش و توسعهظرزفیتهای تولیدی آن براحتی میسر است . تولید موادی همچون : اسید سولفوریک ، سود وکلر برای واحدهای تولید کننده محصولات شوینده و پاک کننده قطعات لاستیکی و پلاستیکی، رنگهای صنعتی و ساختمان و رزین ، لوله های پی ، وی ، سی و پلی اتیلن ، ظروفملامین ،مقوا و روکش چوب وتخته چند لا از جمله فعالیتهای این رشته صنعتی است . در حال حاضر 487 کارخانه با 6300 نفر شاغل و حدود 11 % ارزش افزوده ، تولیدات صنعتی این بخش استان را در اختیاردارند . بهره وری نیروی کار این رشته صنعتی در حدود 2 برابر بهره وری متوسط نیرویکار استان است و بزرگترین واحد تولیدی این بخش از صنایع ، پتروشیمی بجنورد است کهبیش از هزار نفر در آن فعالیت دارند . 39 کارخانه تولید قطعات صنعتی پلاستیکی باظرفیت 9 هزار تن در سال و 13 واحد تولید ظروف ملامین ، 19 کارخانه مقوا و کارتنسازی ، 11 واحد تولید رنگهای صنعتی و ساختمانی با تولید بیش از 27 هزار تن در سالاز دیگر واحدهای صنعتی این رشته به شمار می آیند . صادرات محصولات شیمیایی و سلولزی از گمرک استان بیش از 5/2% کل صادرات استان گزار ش شده است .
توسعه تولیدات مناسب متکی به فر آورده های پتروشیمی بجنورد وبرنامه ریزی برای توسعه فرآورده های شیمیایی متکی به تولیدات گاز سرخس به عنوانمواد اولیه بسیاری از صنایع استان و کشور ، تکمیل کارخانه های خمیر مایه و لاستیکبیرجند (کویر تایر )، دارویی نصر ( تولید کننده داروهای انسانی ) ، ایجاد کارخانههای لوله واتصالات ( پی ، وی ، سی و اتیلن ) تولید کننده دستکش جراحی و کارخانهتولید فایبر گلاس با قطر زیاد از موارد مهم گسترش صنایع شیمیایی و سلولزی استان است .
صنایع کانی غیر فلزی
سهم نسبی صنایع کانی غیر فلزی در کل استان در سال 1375 ازنظر تعداد 3/31% و از نظر اشتغال 7/23% بوده است . بیشتر تولیدات این رشته در ساختمسکن و وسایل بهداشتی ساختمان به کار می رود . محصولات 2 کارخانه سیمان با ظرفیتروزانه 3500 تن و 9 کارخانه کاشی با ظرفیت سالانه بیش از 4 میلیون متر مربع و 7گارخانه گچ ماشینی با ظرفی سالانه 855 هزار تن علاوه بر تامین نیازهای استان بهسایر مناطق مجاور استان نیز صادر می گردد . کارخانه های تولید آجر ماشینی با ظرفیت 877 میلیون قالب در سال در کنار 3 کارخانه تولید قطعات بتون پیش ساخته ، موجبات رشدو توسعه ساخت واحدهای مسکونی رادر استان فراهم کرده است . 119 واحد تولید سنگ نمابا ظرفیت بیش از 5/1 میلیون مترمربع در سال از دیگر محصولات صنایع کانی غیر فلزیاست که دارای بازارهای مطمئنی در خارج از کشور می باشد . دو کارخانه بزرگ تولیدظروف چینی با ظرفیت 54 هزار تن در سال مشتریان
عمده ای در بازار های داخلی و خارجی کشور به دست آورده اند .
در سال 1375 سهم صادرات کانی غیر فلزی از کل صادرات انجامشده از گمرک استان 3 5 ( حدود 7 میلیون دلار) گزارش شده است : این میزان علاوه برکالاهایی است که از گمرک استانهای کشور صادر می گردد.
گسترش صنایع غیر فلزی
طرحهای گسترش صنایع کانی فیرفلزی استان بدین شرح است :
1- تکمیل کارخانه سیمان بجنورد 2- توسعه کارخانه سیمان شرق 3- احداث کارخانه 700 تنی شهرستانهای تربت حیدریه و سبزوار 4- توسعه کارخانجات تولید چینی با هدف صدور تولیدات آن 5- ایجاد کارخانجات شیشه جامو تولیدات ظروف شیشه ای و شیشه انعکاسی (رفلکس ) 7- کارگاههای کائولن شویی وواحدهای صنعتی سرامیک و تولید سرامیکهای آهن ربایی دایم و تسمه مغناطیسی و تولیدمواد سیاه
صنایع ماشین سازی و ساخت تجهیزات (محصولات فلزی )
سهم نسبی این رشته از فعالیتهای صنعتی در استان از نظرتعداد کارخانجات 8/22 % و از نظر افراد شاغل21% می باشد . تولیدات این بخش ازصنایع استان شامل انواع رینگهای سبک و سنگین ، قطعات محوری ، سیبک ، جعبه فرمان ،اکسل ، شاتون و میل گاردن انواع اتومبیلها ی ساخت کشور و نیز تولید انواع وسایلآبیاری تحت فشار و الکترو موتور است . حدود 31 کارخانه ساخت قطعات خودرو- که تقریبا 50 درصد قطعات خودرو را تولید می کنند- در استان فعالیت دارند که امکان توسعه آنهانیز مهیاست .
شرکتهای صنعتی پارت سازان ، را فرمان ، ایژ روستا ، شاران ،لاما ، از مهمترین کارخنجات صنایع ماشین سازی استان است . صنایع ریخته گری و ساختتجهیزات آهنگری شده تا وزن 20 تن با قطر 650 میلیمتر ، انواع پرو فیلهای باز و بستهو قطعات چدن از جمله فعالیتهای این رشته صنعتی است . تیغه اره توس و مجتمع فولاداسفراین توس ، متالوژی پودر خراسان از عمده ترین واحدهای صنعتی این بخش از صنایعاست . ساخت لوازم خانگی مانند بخاری ، آبگرمکن ، لباسشویی ، جارو برقی ، یخچال ،فریزر خانگی و صنعتی ، کولر آبی ، رادیاتور های آلومینیومی و فولادی از جملهفعالیتهای این بخش از صنایع فلزی سبک به شمار می آید . ساخت ماشین آلات تولید موادغذایی ، تجهیزات و دنباله بندهای تراکتور ( ادوات کشاورزی) و قوطی سازی از دیگرفعالیتهای این رشته صنعتی رو به رشد است که از نظر استانداردهای جهانی امتیازاتمناسبی را به دست آورده است .
توسعه صنایع ماشین سازی و ساخت تجهیزاتو محصولات فلزی
مهمترین موارد توسعه صنایع ماشین سازی و محصولات استانعبارتند از : توسعه تولیدقطعات وسایل نقلیه، گسترش تولید ماشین آلات و تجهیزات موردنیاز سایر رشته های صنعتی ، اعم از ماشین آلات تولیدی و ساخت تجهیزات و قطعات صنعتیو غیره در زمینه تولیدات ادوات کشاورزی و آبیاری با فشار، تکمیل کارخانه ماشینهایالکتریکی سنگین جوین سبزوار ، ریخته گری و آهنگری اسفراین ، ایجاد واحدهای تولیدمواد اولیه به صورت شمش در زمینه تولید وسایل برقی و الکترونیکی ، تولید لامپ وتلویزیون و سیم الکتریکی و انواع کابل و سیم لاکی و فیوزهای مینیاتوری و ... کهرعایت استانداردهای مطلوب و فراهم شدن سرمایه گذاری لازم در این رشته ها نیاز بهحمایت جدی و پشتیبانی همه جانبه دارد .
توزیع جغرافیایی صنایع در استان
81% تعداد واحدهای صنعتی خراسان در شمال استان (67% در مشهد ) و 19 % بقیه در بخش جنوبی آن پراکنده شده اند .
در آینده با گسترش شهرکهای نواحی صنعتی و فراهم شدن تسهیلاتبیشتر ، سهم صنایع در جنوب استان بخصوص در زمینه بهره برداری از معادن افزایش خواهدیافت . از مهمترین واحدهای تولید صنعتی استان می توان به کارخانه های سیمان مشهد ،بجنورد ، قاین ، کویر تایر بیرجند ، دوچرخه سازی قوچان ، پتروشیمی بجنورد، کارخانهریخته گری و آهنگری اسفراین ، کارخانه های تولید قطعات خودرو مشهد ، سبزوار ،نیشابور ، آلومینیای جاجرم ، فولاد نیشابور ، کارخانه نان رضوی ، تلویزیون سازیاطلس و ... اشاره کرد .
قابلیتهای توسعه صنایعاستان
تنوع مواد معدنی و فراوانی محصولات کشاورزی و دامی استانموجب توسعه صنایع غذایی ، صنایع نساجی و صنایع کانی غیر فلزی است .
امکانات و قابلیتهای فراوان در زمینه های کشاورزی ، دامی ،معدنی ، صنعتی، گردشگری ،( توریستی ) ، بازرگانی ، و موقعیت مکانی استان ، عزم واراده استوار نیروهای انسانی متخصص و کار آمد موجب شده است . بخش صنعت استان نسبتبه گذشته و همچنین نسبت به سایر فعالیتهای اقتصادی نقش مهمتری پیدا کند .
با توجه به بررسی های دقیق کارشناسی ، استعدادهای مناطقمختلف استان برای توسعه صنعتی به لحاظ بهره مندی از منابع و امکانات ، خطوط هادی بهشرح زیر اعلام می گردد :
1- صنایع آب بر در شهرستانهای نیشابور ، اسفراین ، مشهد ( بااستفاده از پساب تصفیه شده فاضلا ب شهری ) و بهره برداری از منابع آب رودخانه هایمجاور ( سد بار - سد بید واز )
2- صنایع وابسته به معدن در شهرستانهای طبس ، خواف ، سبزوار، بجنورد ، تربت حیدریه ، گناباد و نهبندان .
3- صنایع واسته به کشاورزی در زمینه تولید ماشین آلات ودنباله بندها ( ادوات کشاورزی ) و کود و سموم نباتی و دامی که وابستگی مکانی باکشاورزی ندارند ، در قالب شهرکهای صنعتی و نواحی صنعتی استان قابل توسعه است . صنایع فرآوری محصولات کشاورزی (انواع میوه ها و زراعتهای صنعتی ) در نواحی شمالی ومرکزی استان گسترش یافته اند و به دلیل دسترسی به مواد اولیه فراوان و ارزان واستفاده از زیر بناهای آماده ، قسمت عمده ای از تولیدات آنها - که قابلیت رقابت دربازارهای جهانی را داردو صادر می گردد .
4- امکانات زیر بنایی : خراسان از شبکه مناسب راههای ارتباطیمانند راههای آسفالته ، خطوط راه آهن ، فرود گاههای مناسب و نیروی الکتریکی مطمئن ومناسب برای مصارف کارگاههای صنعتی ، دسترسی به فر آورده های نفتی و شبکه گاز طبیعیخانگیران ( سرخس ) ، تاسیسات و تجهیزات وسیع مخابراتی به عنوان عوامل مؤثر در شکلگیری مراکز صنعتی برخوردار است .
5- نیروی انسانی : این استان با دارا بودن مراکز متعدد آموزشفنی حرفه ای و مراکز آموزش عالی مهمی چون دانشگاه فردوسی و همچنین مراکز آموزشیدانشگاه آزاد در شهرستانهای استان ، مجتمعهای آموزشی در کارخانه ریخته گری اسفراین، مؤسسه تحقیقاتی و آموزشی وابسته به ادراه کل صنایع خراسان و ... همواره نیرویانسانی آموزش دیده مورد نیاز بخشهای مختلف تولیدی را در اختیار دارد .
6- موقعیت مکانی : مرز مشترک با دو کشور و همسایگی با 5استان و قرار گرفتن در شرق کشور ، همچنین وجود منطقه آزاد تجاری سرخس از مهمترینمزیتهای مکانی برای توسعه اقتصادی - اجتماعی است . منطقه ویژه تجاری - صنعتی سرخسبه دلیل موقعیت خاص مکانی ( قرار گرفتن در مسیر ترانزیت کالا و همجواری با کشورترکمنستان و فاصله کوتاه آن با بازارهای کشورهای تازه استقلال یافته اسیای مرکزی ) یکی از مکانهای مهم توسعه صنعتی و تجاری استان است . این منطقه از امکانات زیربنایی لازم ( آب - برق - گاز- راه آهن - جاده و فرودگاه ) برخوردار است و در آناراضی وسیعی برای ایجاد انواع صنایع و ساخت انبارهای مختلف اختصاص داده شده است کهدر صادرات و واردات و نگهداری کالا و تهیه مواد اولیه مورد نیاز واحدهای صنعتی وکاهش هزینه های تولید و همچنین خرید و فروش بسیار مؤثر است .
7- تجهیز منابع مالی محلی : استان خراسان به دلیل بر خورداریاز در آمد سرانه بالا ( حاصل از درآمدهای زیارتی ) در کشور ، امکان بیشتری برایتجهیز منابع مالی در جهت توسعه اقتصادی دارد . صادرات غیر نفتی از گمرک استان درسال 1375 بیش از 141/4 میلیارد ریال معادل 237 میلیون دلار بوده است که 88% آن راکالاهای صنعتی تشکیل داده است . سهم صادرات کالاهای صنعتص از گمرک استان در سال 1375 نسبت یه کل کشور حدود 15% بوده است که اقلام و میزان صادرات کالاهای تولیدیاستان بدین شرح است :
14% کمپوت و رب ، 53% صابون تولیدی کارگاههای صنعتی ، 14 % سرم ، 5% فرش ماشینی ، 7 % پتو، 3% سیمان ، 3% گچ ماشینی که از طریق گمرک استانصادر شده است .
شهرکهای صنعتیاستان
شهرکهای صنعتی استان مکانهایی است که بر اساس نظریه هیا تعلمی بررسی و مکان یابی شده تا گروههای مختلف صنایع در آنجا استقرار یابند بدینترتیب تمرکز خدمات و تاسیسات زیر بنایی موجبات رفاه صنعتگران و صاحبان صنایع رافراهم آورده و آسیب های زیست محیطی را نیز به حداقل کاهش داده است .
اولین کوششهای براساس پیشنهادهای مهندسان مشاور (( ست کوپ)) برای ایجاد شهرکهای صنعتی در خراسان در اوایل دهه 1350 در مشهد ، قوچان ، بجنورد ،تربت حیدریه و بیرجند شروع شد ولی اقدامات جدی و عملی برای ایجاد شهرکهای صنعتی ازسال 1362 و با تصویب قانون تشکیل شرکت شهرکهای صنعتی ایران انجام گرفت . عملیاتاجرایی طرح احداث اولین شهرک صنعتی خراسان در جاده مشهد - کلات در سال 1363 آغاز شدو با تاسیس شرکت شهرکهای صنعتی خراسان در سال 1364 عملیات اجرایی ایجاد شهرک صنعتیکلات سرعت بیشتری یافت و امکانات استقرار چندین واحد صنعتی نیز در آن فراهم گردید . همچنین در شهرستانهای قوچان، بجنورد ، تربت حیدریه و بیرجند عملیات اجرایی ایجادشهرکهای صنعتی آغاز شد . تا پایان سال 1375 شرکت شهرکهای صنعتی خراسان در 15شهرستان 17 شهرک صنعتی ایجاد کرد که 46% اراضی صنعتی آنها به متقاضیان واگذازگردیده است و 20 % آنها به مرحله بهره برداری رسیده است و 45% در مرحله ساخت وسازونصب دستگاهها و تجهیزات صنعتی قرار دارند . مسئولان اجرایی و برنامه ریزان امورصنعتی استان از شهرکهای صنعتی به عنوان مهمترین اقدام در توسعه اقتصادی استان یادمی کنند زیرا بسیاری از مشکلات موجود در ارائه خدمات زیر بنایی به واحدهای صنعتیکاهش داده و از اتلاف منابع جلوگیری کرده است . از همه مهمتر ، بهبود ساختار تولیدو توزیع فعالیتها ی صنعتی و آموزشی نیروی انسانی را فراهم ساخته همچنین مقررشده استتا در برنامه هابی طرحهای جامع شهرستانهای استان یک شهرک صنعتی منظور شود .
عرضه نیروی انسانی
سهم مناطق شهری در عرضه نیروی انسانی به بازارکاردر سطحاستان ، در فاصله 4 سرشماری عمومی نفوس و مسکن همواره رو به افزایش بوده است اینسهم در سال 1345 برابر 2/26 % بوده که با یک سیر صعودی به 9/52% در سال 1375 رسیدهاست . مهاجرت نیروی انسانی از مناطق روستایی به دلیل فراهم بودن فرصتهای شغلی جدیدتوام با سود آوری بیشتر در شهره یکی از علل عمده افزایش عرضه نیروی انسانی در مناطقشهری به شمار می رود .
مشارکت زنان در فعالیتهای اقتصادی در استان نسبت به سالهایگذشته افزایش داشته به طوری که سهم زنان در مجموع شاغلان سال 1375 استان معادل 2/15 % بوده است . اکثر زنان به فعالیتهای صنعتی بویژه در مناطق روستایی و مراکز آموزشیمناطق شهری اشتغال دارند .
سرمایه گذاری
از میزان سرمایه گذاری غیر دولتی در سطح استان اطلاع دقیقیدر دست نیست اما نمی توان نقش مهم این بخش رادر راه اندازی چرخهای تولیدی نادیدهگرفت . اگر استان به 3 قسمت شمال ، مرکز و جنوب تقسیم کنیم ، سرمایه گذاری بخش غیردولتی با توجه به وجود شرایط مستعد سود آوری ، در درون و پیرامون کانونهای جاذبجمعیت و بیشتردرمناطق شمالی و مرکزی انجام شده است . این سرمایه گذاری در چهار چوبطرحهای عمرانی و در 2 گروه طرحهای استانی و ملی انجام می شود .
تکمیل راه آهن مشهد - سرخس -تجن ، احداث فرودگاه سرخس ،توسعه پالایشگاه گاز خانگیران سرخس ، تکمیل نیرو گاه سیکل ترکیبی نیشابور ،تجهیزمعدن و احداث واحد آلومینیا از بوکسیت در جاجرم بجنورد ، احداث و تکمیل مجتمعپتروشیمی بجنورد ، ایجاد کارخانه ریخته گری و آهنگری قطعات سنگین اسفراین ، مجتمعفولاد نیشابور ، احداث کارخانه سیمان قاین و کارخانه سیمان بجنورد از مهمترینطرحهای در دست اجرا ی سالهای اخیربخش دولتی در استان بوده اند که هزینه بعضی ازآنها از محل اعتبارات ملی تامین گردیده است . بدیهی است با تکمیل و بهره برداری ازاین طرحهای بزرگ ، چشم انداز روشنتری برای توسعه استان ترسیم خواهد شد .