فرآيند تجزيه و تحليل رفتار سازماني مي تواند در سه سطح فرد، گروه و سازمان انجام پذيرد . چرا كه هر كدام از سطوح فوق داراي ويژگيها و مشخصات خاص خود مي‌باشد. لذا تفكيك اين سطوحو صحبت درباره تك‌تك آنها زمينة مناسبي را براي فهم هرچه بهتر بحث رفتار سازماني فراهم مي سازد. دراين راستا استيفن رابينز ضمن تقسيم بندي سه سطح گفته شده در بالا ، از روش بلوك بندي ساختماني استفاده مي كند، (شكل زير) و مي گويد كه به موازات حركت از سطح فرد به سطح نظام سازماني درك ما از رفتار در سازمانها به صورت فزاينده افزايش مي يابد .

در سطح فردي توجه به رفتار فردي ـ ارزش ها ، نگرش ها ، شخصيت ، ادراك يادگيري مي باشد . در سطح گروه توجه به رفتار گروه است كه بيش از مجموعة كلي رفتار آنها كه بصورت تك‌تك عمل ميكنند مي باشد و در سطح رفتار سازماني توجه به آگاهي ما از رفتار فردي و گروهي و ساختار رسمي مي باشد .

 

سلسله مراتب نيازها زماني كه نيازهاي فيزيولوژيكي وتامين بيشترين نيرو را دارد .

سلسله مراتب نيازها زماني كه نيازهاي خوديابي و احترام بيشترين نيرو را دارد .

انتظار : به حصول نتيجه خاصي بر اثر حدود معيني از تلاش و كوشش مربوط مي شود، مثلاً اگر فردي سخت تلاش نمايد، انتظار دارد تا عملكردش بهتر شود واين انتظار به مقدار كوشش بعمل آمده بستگي دارد .

وسيله : عبارت است از اين كه شخص اعتقاد داشته باشد كه عملكردش سبب دريافت پاداش شود و از وسيله بعنوان رابطه عملكرد و پاداش نام برده مي شود.

ارزش : اينكه پاداش نهايي تا چه ميزان براي كارمند موثر است، عامل مهمي است در ايجاد انگيزش به كار. ليكن نكتة مهمي كه بايد در اينجا تذكر داده شود ارزش واقعي پاداش نيست كه اهميت دارد بلكه كسب مقام و شناخت و قدرداني از كار فرد است ه وي را بر مي انگيزاند.

 

اين نظريه ، ادراك محدوديتهاي محيط را منعكس مي سازد، در حقيقت ادراك فرد از ميزان قابل دسترسي و قابل وصول بودن هدفهايي كه نياز معيني را ارضا مي كنند مشخص مي كند. در واقع انگيزه ها يا نيازهاي دروني يك فرد به هدفها كه آرزوهايي در محيط زندگي بشمار مي رود معطوف مي شوند.

يكي از تازه ترين نظريه هاي رفتاري،‌نظريه مسير ـ مقصد است . بر پايه اين نظريه اثربخشي رهبر دراين است كه در رفتار با زيردستان به نيازهاي آنان توجه كند. اين نظريه وظيفة اصلي رهبر را روشن ساختن مسير و هدف گذاري با زيردستان ـ كمك به آنان در پيدا كردن بهترين راه ـ دستيابي به هدفها و برداشتن موانع مي داند. دراين نظريه موفقيت رهبر بستگي به شناساندن هدفها به زيردستان، افزايش پاداش و تشويق كاركناني كه براي دستيابي به هدف كوشش مي كنند و پديد آوردن راه و مسيري بسوي اين هدفها براي آسانتر رسيدن به آنها است . اين نظريه ضمناً با نظريه انتظار، پيوند نزديك دارد .

اينكه چگونه يك رهبر مي تواند، بهترين راه را براي پاداش و انتظارات فرد بوجود آورد، بستگي به خصوصيات محيطي دارد ، بويژه نوع كار و خصوصيات كاركنان كه در نمودار فوق ديده مي شود.

ويژگيهاي كاركنان‌: عواملي چون نيازها، اعتماد به نفس و توانائيهاي آنها را در بر مي‌گيرد.

ويژگيهاي شغل : شامل ماهيت كار ـ روابط كاري وعوامل انگيزشي شغل است .

رفتار رهبر : عامل برجسته در وضعيت و موقعيت موجود را رفتار رهبر مي دانند. اين نظريه بر آن است كه بجاي پيشنهاد يك راه به عنوان بهترين سبك رهبري بايد مناسبترين روش را براساس موقعيت انتخاب كرد. بعبارت ديگر هنگاميكه كاركنان در كار خود وا مانده اند رهبري صحيح مي تواند به آنان بگويد كه چه بكنند و كدام راه را براي رسيدن به مقصد انتخاب نمايند. از سوي ديگر در كارهاي بسيار معمولي كاركنان علاقه دارند كه رهبر، آنان را بخود واگذارد .دراين نظريه رهبر بر مسير ميان رفتار كاركنان و هدفها تأثير مي گذارد و با شناساندن نقش هاي مربوط به وظايف ، فراهم كردن فرصتهاي بيشتر براي رضايت كاركنان، كاهش تنشها و نظارت هاي بيروني، كاركنان را در رسيدن به اهداف سازماني و رضايت شغلي ياري مي دهد.

شكل زير چگونگي شكل گيري گروههاي رسمي را توسط افراد نشان مي دهد :‌