مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی با بیش از 75 سال سابقه فعالیت یکی از قدیمی ترین و معتبرترین مراکز علمی و تحقیقاتی کشور شناخته می شود.

این مؤسسه فعالیت خود را در سال 1304 تحت وزارت فلاحت و فوائد عامع (وزارت کشاورزی وقت) با تحقیقات پیرامون راههای مبارزه با بیماری خانمانسوز طاعون گاوی که با تلف صدها هزار رأس گاو حیات دامی کشور را مورد تهدید قرار داده بود آغاز مرد و پس از مدت کوتاه با تولید و عرضه واکسن مؤثر علیه بیماری مبور دوره نوینی از مبارزه علیه بیماریها را در کشور پایه گذاری نمود.

به فاصله کوتاهعی پس از این موفقیت کاربر روی تولید واکسنهای مؤثر علیه بیماریهای مهلک دامی از قبیل سیاه زخم نیز آغاز شد و از سال 1320 تحقیق و تولید انواع واکسنها و سرمهای ممصرف پزشکی در دستور کار مؤسسه تحقیقات رازی قرار گرفت.

مسئله ای که حائز اهمیت می باشد این است که دوران شکوفائی و رشد و توسعه مؤسسه تحقیقات رازی مربوط به دوران پس از واگذاری مدیریت مؤسسه به متخصصان داخلی در سال 1329 می باشد و خوشبختانه بخش عمده ای از واکسنها و دیگر فرآورده های بیولژیک در این سالها مورد تحقیق و تولید قرار گرفته اند.

 در سالهای پس از انقلاب اسلامی روند فعالیت ها در مؤسسه تحقیقات رازی از لحاظ کمی و کیفی گسترش چشمگیری پیدا کرد بطوریکه تحقیق و تولید زایدی از واکسنهای دامی و انسانی از جمله واکسنهای اوریون، سرخجه و سه گانه (سرخک، سرخجه، اویون) در این سالها انجام گرفت.

در سالهای اخیر فعالیتهای گسترده ای برای تحقیق و تولید انواع مختلفی از واکسنهای نصرف انسانی، دام و طیور تداوم پیدا کرده و به یمن تلاشهای تعداد زیاد از متخصصان و دانشمندان کشورمان قابلیت های علمی و تحقیقاتی مؤسسه از شهرت جهانی برخوردار شده است.

با توجه به برنامه ریزی گسترده جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با بیماری های انسان، دام و طیور مؤسسه رازی تولید انواع واکسنها و آنتی ژنها را در دستور کار خود قرار داده است. واکسنهای جدید علیه بیماری لپتوسپیروز و اوریون و برخی آنتی ژنها از قبیل لکتین، گامبور، نیوکاسل روغنی طیور و واکسن آنفلونزای روغنی طیور تولید شده است.

در حال حاضر معاونت تشخیص مؤسسه با در اختیار داشتن آزامایشگاههای مجهز در زمینه تشخیص بیماریها میکروبی و ویروسی تشخیص پاتولژی و انگل شناسی و همچنین تشخیص بیماریهای آزیان، زنبور عسل و کرم ابریشم خدمات بیشماری را به سازمان دامپزشکی و مراکز تحقیقاتی و دانشگاه ها ارائه می دهد.

مؤسسه رازی با بهره گیری از تعداد قابل توجهی اعضای هیئت علمی و یک سلسله امکانات فنی و تجهیزاتی گسترده و کمیاب بسیار خوبی برای برگزاری دوره های آموزش ضمن خدمات و دوره های مقطع دار برخوردار است. همچنین تعدادی دانشجوی دوره های فوق لیسانس در رشتهخ های ویروس شناسی و باکتری شناسی در مؤسسه مشغول به تحصیل هستند.

در حال حاضر مؤسسه رازی بر روی تولید واکسن برخی بیماری های انسانی از جمله واکسن هموفیلوس واکسن آنفولونزا، واکسن آسلولار، سیاه سرفه مصرف انسانی و واکسن نوترکیبی تب برفکی دام و تولید انواع آنتی ژن ها و کیت های تشخیصی آزمایشگاهی گامهای بلندی در جهت بهره گیری از بیوتکنولوژی که بعنوان یکی از پنج علم برتر جهان محسوب می شود، برداشته است.

مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی سالیانه بیش از سه میلیارد (دز) انواع فرآورده های بیولوژیک از جمله واکسن و سرمهای مختلف مصرف پزشکی، دامپزشکی و آنتی ژن های تشخیص آزمایشگاهی به عنوان یکی از بزرگترین مؤسسات نوع خود در جهان و بی نظیر در سطح خاورمیانه شناخته می شود.

این مؤسسه دارای ارتباطات گسترده با مجامع شناخته شده بین المملی از جمله سازمانهای بهداشت و خواربار جهانی می باشد و از سوی دفتر مبارزه با بیماریهای واگیر دامی (مستقر در پاریس) به عنوان آزمایشگاه مرجع بین المللی برای تشخیص برخی از بیماریها از جمله آبله بزی، آبله گوسفندی و طاعون گاوی معرفی شده است. این مسئله نشان بارزی از اهمیت جایگاه مؤسسه تحقیقات رازی در عرصه بین المللی می باشد. در حال حاضر کتابخانه و مراکز اسناد علمی و تحقیقاتی مؤسسه رازی به عنوان یک کتابخانه مرجع تخصصی در زمینه بیماریهای انسان، دام و طیور که دارای حدود هجده هزار جلد کتاب ارزشمند و ده ها هزار مجله و ژورنال خارجی است، که از اکثر مراکز علمی و تحقیقاتی معتبر جهان جمع آوری می گردد با فراهم آوری و سازماندهی منابع و بکارگیری سایت اینترنت و بانکهای اطلاعاتی جهان و تبادل اطلاعات با مراکز علمی و معنبر بین المللی الز جمله WHO , OIE, FAO, UNICEF, UNESCO نسبت به فراهم آوری آخرین منابع اطلاعاتی روز و تکنولوژی های پیشرفته نقش بسزایی در تأمین اطلاعات علمی و ارتباطات محققین و پژوهشگران مؤسسه رازی و سایر مراکز علمی و تحقیقاتی کشور را ایفا می نماید.

.اکسن فلج اطفال

واکسن سرخک

واکسن اوریون (ضد گوشک)

واکسن ام ام آر (سرخک، سرجه، اوریون)

واکسن دوگانه (ضد دیفتری، کزاز)

برای خردسالات، نوجوانان و بزرگسالان

واکسن سه گانه (ثلالث)

ضد دیفتری، کزاز و سیاه سرفه

واکسن کزاز

سرمهای درمانی مصرف پزشکی

سرم ضد کزاز

سرم ضد دیفتری

سرم پلی والام ضد عقرب

سرم پلی والان مار

 

 

الف) محلول توبر کولین مرغی

ب) محلول توبر کولین انسانی

ج) محلول توبر کولین پستانداران (بورت- تمبر توبرکولین)

 

قسمت فیزیکوشیمی وابسته به بخش کنترل کیفیت می باشد.

کنترل کیفیت یکی از مهمترین قسمتهای مؤسسه رازی در تأکید محصولات تولیدی می باشد.

این بخش همانطور که در چارت مشاهده می کنید شامل 5 قسمت زیر می باشد:

قسمت فیزیکوشیمی در واقع کارهای شیمی مربوط به کنترل کیفیت را به عهده دارد. این قسمت همانطور که مشاهده می کنید وظایف گوناگونی را عهده دار میباشد:

 

یکی از کارهای اصلی قسمت فیزیکوشیمی تأئید کردن موارد اولیه می باشد.

 

تستهای تجزیه ای، یکی از کارهای عمومی و در واقع جز کارهای روتین در این آزمایشگاه می باشد. مثلاً اندازه گیری کمی میزان مواد سمی موجود در هر واکسن یکی از کارهای این بخش می باشد که از جمله تستهای تجزیه ای می باشد.

مسئله مهمی که در تولید واکسن و سرم وجود دارد تستهای حین تولید می باشد و بررسی اینکه چه مقدار ماده در تولید یک محصول وجود دارد، کار بسیار مهم و حساسی است خاصه اینکه محصول مورد نظر استفاده انسانی و دامی می رسد.

 

آب مقطر 1 بار و آب مقطر 2 بار تقطیر شده یکی از اساسی ترین نیازهای هر بخش می باشد، در بخش فیزیکوشیمی با توجه به نیاز زیاد به آب مقطر یک بار تقطیر شده که بیشر برای شستشوی ظروف آزمایشگاهی مورد نیاز است و آب مقطر دوبار تقطیر شده که برای انجام تستهای آزمایشگاهی مورد نیاز می باشد. لزوم داشتن سیستم آب مقطر با توجه به استفاده زیاد این بخش برای آب مقطر معلوم می شود.

فصل دوم

تأیید مواد اولیه

تعیین آمینونیتروژن آزاد

تعیین تیپ شیشه

تست در پوشها

تایید موارد اولیه

یکی از کارهای روتین در آزمایشگاه فیزیکوشیمی تایید مواد اولیه خریداری شده می باشد. برای نمونه در یک نمونه تازه خریداری شده برای اطمینان از درصد آمینو نیتروژن آزاد تست های کنترل صورت می گیرد.

شیشه ها و درپوشهای مورد استفاده برای محصولات بایستی حتماً از نظر بی اثر بودن بر روی محصول بررسی شود چرا که این موضوع از جهت سالم بودن محصول و بی ضرر بودن آن و همچنین در بعضی مواقع از نظر اقتصادی بسیاری حائز اهمیت می باشد .

تعیین آمینو نیتروژن آزاد

نمونه را بین 5/0 – 1 گرم وزن می کنیم به آن 100 سی سی آب مقطر 2 بار تقطیر شده اضافه می کنیم ( pH را با سود یا HCI 1/0 نرمال روی 7 تنظیم می کنیم ) .

سپس 40 سی سی فرم آلدهید 37/0 که pH آن را روی 7/8 تنظیم کرده ایم اضافه می کنیم ( با سود 1/0 نرمال یا HCI 1/0 نرمال ) سپس در حال زدن به آن سورد 1/0 نرمال اضافه می کنیم نقطه پایانی زمانی است که pH به 7/8 برسد حجم سود مصرفی را یادداشت می کنیم سپس 10 سی سی فرم آلدهید اضافه می کنیم . اگر pH کم شد مجدداً سود اضافه می کنیم و حجم سود مصرفی را به حجم قبلی اضافه می کنیم .

 تست تعیین تیپ شیشه

شیشه های دارای انواع مواد می باشند ولی عموماً شامل مواد برسیلیکاتی است که هر چه مواد ناخالص در شیشه کمتر باشد بهتر است .

شیشه های تیپ یک برای فرآورده های انسانی مورد استفاده قرار می گیرند . و شیشه های دیگر نیز برای سایر فرآورده های مورد استفاده قرار می گیرند .

اگر مواد ناخالص در شیشه ها باشد ممکن است در اپر زیاد ماندن در شیشه ها ، شیشه ها ، یکسری مواد را به محتوای داخل شیشه پس می دهد و باعث تغییر ماهیت ماده می شود پس می بینیم که دانستن تیپ شیشه برای استفاده از شیشه مورد نظر برای فرآورده های مشخص بیسار مهم می باشد .

این تست در آزمایشگاه فیزیکوشیمی به چند روش انجام می گیرد که ما فقط یه یکی اکتفا می کنیم .

اندازه گیری مقدمت هیدرولیکی پودر شیشه برای تعیین تیپ شیشه انجام تست B برای تعیین تیپ شیشه

مواد:

استوان

آب مقطر فاقد کربن دی اکسید

میتل رد

سدیم هیدروکسید

اتانول 96%

روش کار

شیشه های مورد آزمایش را با آب مقطر آبکشی نمائید

سپس آن ها را در وان پا نور خشک کنید

در حدود 100 گرم از شیشه ها را که حداقل شامل سه عدد شیشه شور را خرد کنید با استفاده از چکش بنحویکه حداکثر اندازه قطعات آن از 25 میلی متر بیشتر نباشد .

آن ها را به دستگاه خرد کننده منتقل کنید .

خرده های شیشه را روی mesh بریزید .

خرده های شیشه ها را از روی mesh  710 و 425 عبور دهید .

خرده هایی را که روی این دو mesh باقی می ماند را مجدداً خرد کنید .

بسرعت شیشه ها را الک کنید .

خرده هایی را که از mesh  710 . 425 بدست می آید را بیشتر خرد منید

مش را به صورت مکانیکی یا دستی به مدت 5 دقیقه تکان دهید .

خرده شیشه هایی را که از mesh  425 عبور می نماید و روی mesh  250 باقی می ماند جمع آوری نمایید .

به کمک یک آهن ربا هر گونه خرده فلز را روی شیشه ها ار از روی شیشه ها جمع آوری نمایید.

در حدود 22 گرم از پودر شیشه و استون بصورت سوسپانسیون در آید.

مابع روی آن را خالی کنید.

این عمل را پنج بار تکرار کنید.

پودر شیشه را به یک شیشه ساعت منتقل نمایید.

اجازه دهید تا استون آن تبخیر شود.

آن را برای مدت 20 دقیقه در فور در حرارت 110 درجه سانتی گراد قرار دهید.

اجازه دهید تا خنک شود.

در حدود 20 گرم از این پودر شیشه را که آماده کرده ایم در یک فلاسک 250 میلی لیتر وارد کنید.

در حدود 100 میلی لیتر از آب مقطر فاقد کربن دی اکسید به آن بیافزائید

آن را وزن کرده و وزن را یادداشت کنید.

به عنوان شاهد 100 میلی لیتر آب مقطر فاقد کربن دی اکسید در یک فلاسک 250 میلی لیتر وارد کنید.

فلاسک را وزن کرده و وزن آن را یادداشت کنید.

فلاسک ها را با استفاده از فویل آلمینیومی که با آب مقطر فاقد کربن دی اکسید آبکشی نموه اید ببندید.

مطمئن شوید که پودر شیشه بصورت کاملاً یکنواخت در ته فلاسک پراکنده شده است.

فلاسک ها را درون اتوکلاو قرار دهید و دما را در 21 درجه سانتی گراد برای مدت 30 دقیقه نگهدارید.

تا دمای 100 درجه سانتی گراد حرارت دهید و اجازه دهید تا برای مدت 10 دقیقه بخارات درون اتوکلاو خارج گردد.

درجه حرارت را تا دمای 121 درجه سانتی گراد در مدت 20 دقیقه بالا ببرید.

درجه حرارت را در دمای 121 درجه برای مدت 30 دقیقه نگهدارید.

درجه حرارت را از 121 درجه به 100 درجه کاهش دهید در مدت 40 دقیقه منفذ را باز کنید تا خلاء ایجاد نشود.

بعد از خنک شدن در پوشها را بردارید فلاسک ها را خشک کنید.

با استفاده از آب مقطر فاقد کربن دی اکسید فلاسک را دوباره به وزن اولیه برسانید.

میزان 50 میلی متر (این مقدار بستگی به 80 گرم خرد شده دارد) از مایع شفاف را به یک ارلن منتقل نمایید.

بلانک را در یک فلاسک مشابه با استفاده از 50 میلی لیتر آب تهیه نمایید.

به هر یک از فلاسک ها مقدار 1/0 میلی لیتر از محلول متیل را بیافزایید و با استفاده از سدیم هیدوکسید 01/0 مولار تیتر کنید.

نقطه پایانی واکنش را با استفاده از بلانک بدست آوید.

مقدار جواب بلانک را از جواب تست کم کنید و نتایج را به میلی بیتر 01/0 مولار به ازاء 10 گرم از شیشه گزارش کنید.

شیشه نوع 1 بیشتر از 2 میلی لیتر HC1 نیاز ندارد.

شیشه نوع 2 و 3 بیشتر از 17 میلی لیتر HC1 نیاز ندارد.

شیشه نوع 4 بیشتر از 30 میلی لیتر HC1 01/0 نیاز ندارد.

مصرفی برای بلانک HC1 میلی لیتر 2/0= مقدار

مصرفی برای شیشه HC1 میلی لیتر2= مقدار

8/1=2/0-2I          شیشه از نوع تیپ

آشنایی و کنترل در پوش های لاستیکی مخصوص ظروف نگهداری محلول آبی

در پوشهایی لاستیکی از موادی تشکیل شده اند که خود نتیجه و لکانیزاسیون ترکیبات درشت ملکول (الاستومرها) هستند. الاستومرها از پلیمریزاسیون ترکیبات طبیعی بدست می آیند و با توجه به موارد کاربرد از نظر افزودنی های بکار برده شده نظیر: رنگدانه، پایدار کننده و ترکیبات ایجاد کننده پیوند های عرضی در الاستومرها، متفاوت هستند. در پوش های لاستیکی را می توان به دو دسته تقسیم کرد: نوع I که به دلیل کاربرد خاصشان باید علاوه بر دارا بودن تمام قابلیت ها، از مقاومت مکانیکی قابل توجهی برخوردار باشند. نوع II که نیازی به مقاومت مکانیکی بالایی ندارند.

در پوشی که برای ظروف حاوی محلول ها به کار می رود باید از ترکیبات غیر قابل نفوذ باشد در مجاورت با مواد پایداری خود را از دست نداده و باعث ایجاد سمیت در محلول نشود.

ترکیب در پوش ها در طول زمان نباید تغییر کند و در صورت وجود تردید در این مورد باید تست مطابقت با استاندارد ها را بطور کلی یا فقط جزئی از آن انجام دهید.

در پوش ها را قبل از مصرف شستشو و استریل کنید.

در پوش های لاستیک خاصیت الاستیک داشته شفاف یا مات هستند و زنگ آن ها به مواد افزودنی اضافه شده بستگی دارد این در پوش ها عاری از هر گونه فیبر و ذرات خارجی لاستیک های بازیافتی هستند.

تهیه محلول استاندارد آمونیوم PPM 2.5

روش کار:

1- دقیقاً 0741/0 گرم از پودر آمونیوم کلراید را وزن کنید.

2- این مقدار را در آب حل کرده و در بالن ژوژه 100 میلی لیتر به حجم برسانید.

3- این محلول استاندارد همیشه باید تازه تهیه شود.

تهیه محلول استاندارد آمونیوم ppm 7/0

روش کار:

1- دقیقاً 1 میلی لیتر از محلول استاندارد 5/2 پی پی ام آمونیوم را با 5/2 میلی لیتر آب رقیق کنید.

تهیه محلول پتاسیم تتراید و مرکورات قلیایی:

روش کار:

1- مقدار 1 گرم پودر پتاسیم یدید را دقیقاً وزن کنید.

2- مقدار 15 گرم از پودر یدید جیوه II را وزن کنید.

3- مخلوط دو ماده بالا را در آب حل کرده و به حجم 100 میلی لیتر برسانید.

4- قبل از مصرف این محلول آن را به حجم مساوی از محلول سدیم هیدوکسید 25% وزنی به حجمی مخلوط کنید.

تهیه محلول A برای تست های کنترل در پوش

روش کار:

1- مقداری از در پوش ها را در ظرف شیشه ای قرار دهید بطوریکه همه در یک سطح قرار گیرند. (مساحت کل درپوش ها در کنار هم بیش از 100 سانتی متر مربع نباشد)

2- بقدری روی آن آب بریزید که درپوش ها در زیر آب قرار بگیرند.

3- ظرف را به مدت 5 دقیقه بجوشانید.

4- 5 مرتبه با آب سرد آب بکشید.

5- در پوش های شسته شده را در فلاسک دهانه گشاد از نوع I قرار داده و 200 میلی لیتر آب به آن اضافه کنید.

6- فلاسک را وزن کنید و دهانه فلاسک را با فویل آلمینیوم بپوشانید.

7- دمای اتوکلاو را طوری تنظیم کنید که در مدت 30 دقیقه به دمای 123- 119 برسد و همین دما مدت 30 دقیقه بماند.

8- در مدت 30 دقیقه دما را به دمای اتاق برسانید.

9- مجدداً به آن آب اضافه کنید تا به وزن اولیه برسد.

10- فلاسک را تکان دهید و فوراً محلول را سرریز کرده و از درپوش های جدا کنید(محلول A)

11- محلول A را در تمام تست ها هنگام استفاده کاملاً تکان دهید.

اندازه گیری میزان آلومینیوم موجود در درپوش

مواد و وسایل:

مواد

محلول A

محلول 2 مولار سدیم هیدروکسید

آب مقطر

پتاسیم تتراید و مرکورات قلیایی

استاندارد آمونیوم (1 PPM NH4)

2- وسایل:

3- روش کار:

1- در صورت لزوم برای قلیایی کردن محلول A، 5 میلی لیتر از آن را با استفاده از محلول 2 مولار سدیم هیدروکسید قلیایی کرده و سپس با آب مقطر تا حجم 15 میلی لیتر رقیق کنید.

2- به محلول حاصل 3/0 میلی لیتر پتاسیم ید و مرکورات قلیایی که با 15 میلی لیتر آب رقیق شده اضافه کنید.

3- محلول دیگری هم با همین روش با استفاده از 10 میلی لیتر محلول استاندارد آمونیوم (1 PPM NH4) تهیه کنید.

4- دقت کنید که اگر محلول A برای قلیایی کردن از سدیم هیدروکسید استفاده کردید برای محلول استاندارد هم همین را اضافه کنید.

رنگ زرد دو محلول باید یکسان باشد.

چند قطره فنل فتالئین به آن اضافه کنید.

محلول فوق را با سدیم هیدروکسید تهیه شده تا ایجاد رنگ صورتی پایدار تیتر کنید.

هر 2/204 میلی گرم پتاسیم دی فتالات معادل 1 میلی لیتر از سدیم هیدروکسید 1 نرمال است.

محلول سدیم هیدروکسید 01/0 نرمال را با استفاده از هیدروکسید سدیم تهیه شده آماده کنید.

هیدروکسیدهای قلیایی در مجاورت هوا کربن دی اکسید جذب می کنند.

این محلول را باید در ظورف کاملاً در بسته نگهداری شده و در هنگام مصرف استاندارد شوند.

نتیجه این تست برای نمونه: آمونیوم خیلی کم بود در حدود PPM 1. چون شفاف می ماند و رنگش تبدیل به آجری نمی شود.

اندازه گیری شفافیت و رنگ محصول:

مواد:

1-1: محلول A

2-1: محلول بلانک

روش کار:

3-1: محلول A بدست آمده از درپوش را با محلول بلانک مقایسه کنید.

فصل چهارم

روشهای تعیین مقدار پروتئین در نمونه ها

روش کجدال

رنج مفید/ 2-2%

Preinciple involved / تشکیل کمپلکس رنگی

طول موج /540

روشها / روش بیوره

مزایای این روش : این روش آسان و سریع است.

معایب : تداخل مواد دیگر در انجام این تست – نیاز به نمونه نیاز دارد.

2-

مزایا: روش حساس است.

معایب : انجام آن مشکل است و اتیاج به timing go دقیقی دارد.

3-

Enolase     2-0    اسید آمینه های تیروزین و تریتیپوفان را دتکت می کند    280/260   warbury cheristan  روش

مزایا : این روش سریع است – بدون ترتیب نمونه انجام می شود بنابراین می توان نمونه را بازیابی کرد.

معایب : زیاد حساس نیست – یک سی سی نمونه احتیاج است.

4-

BSA    02% - 0     پیوند زرد رنگ با پروتئین       595        Bradford روش

مزایا : سریع – حساس – راحت – دخالت کم مواد موجود در محیط .

معایب : گران – دقت زیادی نیاز دارد .

در قسمت بالا روشهای مختلفی که برای اندازه گیری پروتئین وجود دارد با یکدیگر مقایسه شده اند . همه آنها معایب و مزایایی را دارند و انتخاب بهترین روش بستگی به عواملی دارد از جمله : مقدار نمونه اینکه در دسترس می باشد زمانی که برای انجام آزمایش در اختیار داریم و نوع دستگاه اسپکتروفتومتریکه در اختیار داریم . بعنوان مثال روش سوم روش بسیار سریعی است که مقدار پروتئین نمونه را به طور تقریب به ما می گوید. در صورتی که روش lowry  یا Brad ford حساس و دقیق هستند. با استفاده از روش سوم می توان مقدار تقریبی پروتئین نمونه را بدست آورد و با استفاده از این اطلاعات نمونه را به نحوی رقیق کرد که در محدوده حساسیت آزمایش بعدی قرار گیرد.

تهیه محلول مینرالیزاتور جهت اندازه گیری ازت پروتئین (کجلدال)

تهیه محلول مینرالیزاتور:

مقدار g150 پتاسیم سولفات K2SO4 را در بشر ریخته و کاملا حل می کنیم (کمی حرارت) سپس g6، H2O7، CuSO4 یا g62/2، H2O5، CuSO4 را در بشر ریخته کاملا حل می کنیم سپس cc150 اسید سولفوریک غلیظ را به آن کم کم اضافه می کنیم و در نهایت حجم محلول را توسط آب مقطر دو بار تقطیر به حجم cc900 می رسانیم .

تهیه سود 10 نرمال جهت اندازه گیری ازت پروتئین و توتال پروتئین (کجلدال)

تهیه سود 15 نرمال :

جهت تهیه یک لیتر سود 15 نرمال مقدار 400 گرم سود را در یک بشر یک لیتری ریخته و زیر هود قرار می دهیم و در مقداری آب مقطر دوبار تقطیر حل می کنیم سپس محتویات بشر را به یک بالن ژوژه یک لیتری منتقل کرده و صبر می کنیم تا کاملا سرد شود و سپس به حجم یک لیتر می رسانیم .

تهیه اسید بوریک 2% جهت تعیین ازت پروتئین و پروتئین توتال

تهیه اسید بوریک 02% :

جهت تهیه اسید بوریک 2% مقدار 2 گرم اسید بوریک را وزن کرده و در یک بشر ریخته و دقیقا توسط بالن ژوژه 100 میلی لیتری به میزان 100 میلی لیتر آب مقطر دوبار تقطیر را به 2 گرم اسید بوریک اضافه کرده و اسید بوریک را کاملا حل می کنیم .

تهیه معرف جهت تعیین ازت پروتئین و توتال پروتئین

تهیه معرف :

این معرف مخلوطی از برموکرزول گرین و متیل رد می باشد. بدین ترتیب که :

1% گرم برموکروزول گرین را توسط الکل 95 در یک بشر حل می کنیم و سپس در بالن ژوژه 1000 میلی لیتر به حجم می رسانیم .

معرف دوم متیل رد می باشد 1% گرم متیل را وزن کرده و توسط مقداری الکل اتیلیک 95 حل کرده و به بالن ژوژه 100 میلی لیتری منتقل می کنیم و توسط الکل به حجم می رسانیم .

معرف کجلدال شامل 10 میلی لیتر معرف برموکروزول گرین بعلاوه 2 میلی لیتر معرف متیل رد می باشد که می توانیم 100 میلی لیتر برموکروزول گرین را به 20 میلی لیتر معرف متیل رد اضافه کنیم که در نهایت 120 میلی لیتر معرف کجلدال داریم.

تهیه H2SO4 70/N جهت اندازه گیری ازت پروتئین و پروتئین توتال

تهیه H2SO4 70/N

با توجه به نرمالیته خواسته شده یعنی 014%=70/N اگر رقت را سه بار تکرار کنیم نرمالیته دقیق تر خواهد بود بدین ترتیب که :

مقدار 3/27 میلی لیتر از اسید سولفوریک غلیظ مرک برداشته به حجم 100 میلی لیتر توسط بالن ژوژه می رسانیم بدین ترتیب اسید 10 نرمال خواهیم داشت سپس از این اسید 10 نرمال 10 سی سی برداشته به حجم 100 سی سی می رسانیم پس اسید 1 نرمال خواهیم داشت و از این اسید یک نرمال 14 سی سی بر میداریم به حجم یک لیتر می رسانیم در نتیجه اسید 014% نرمال خواهیم داشت یا 70/N.

تعیین ازت پروتئین و پروتن توتال نمونه های توبوکولین گاوی به روش کجلدال

مواد وسایل :

1-2-     سولفات مس 5H2O . CUSO4

تعیین ازت پروتئین و پروتئین توتال نمونه های توبر کولین گاوی به روش کجلدال :

3- روش کار :

جهت راه اندازی و کار با دستگاه کجلدال به ترتیب زیر عمل می کنیم :

حدود چند میلی لیتر آب از کنداسور وارد بشر شود شستشوی دستگاه کافی است.

نمونه توبرکولین گاوی را جهت آماده سازی برای دستگاه کجلدال مراحل زیر را روی آن انجام می دهیم .

مرتبا 1سی سی از نمونه توبرکولین گاوی برداشته و در فیول می ریزیم برای دقت در کار از هر نمونه 2 تست می گذرانیم یعنی در دو فیول هر کدام 1 سی سی از نمونه می ریزیم و 6 سی سی محلول میزالیزاتور به آن اضافه می کنیم و روی هیتر می گذاریم تا پروتئین آن هضم شود.

هضم بایستی حدود 24 ساعت طول بکشد اول زنگ محلول تیره می شود سپس کم کم سیاه شده و به حالت جامد در می آید و در 3-2 ساعت مانده به 24 ساعت نمونه جامد و قهوه ای تیره شده حرارت را افزایش داده و به مدت 2ساعت حرارت بالا را ادامه می دهیم تا نمونه بصورت سبز شفاف با غلظت زیاد در آید و بعد از سرد شدن به صورت رنگ آبی در می آید و اگر نمونه رقیق باشد سبز آبی مایع می باشد و اگر نمونه با پروتئین بالا باشد نمونه آبی جامد در می آید.

دستگاه کجلدال را که روشن کرده بودیم و توسط آب مقطر شستشو داده بودیم حال آماده کار می باشد بدین ترتیب که نمونه موجود در مینول را کمی آب مقطر به آن اضافه کرده و کمی حرارت می دهیم تا بصورت محلول شفاف آبی رنگ در آید آنگاه محتویات مینول را توسط قیف بالای دستگاه وارد دستگاه می کنیم . سپس توسط آب مقطر مینول را شستشو داده مجددا وارد دستگاه می کنیم آنگاه 8 میلی لیتر سود 10 نرمال از قیف به دستگاه وارد می کنیم مجددا قیف را با آب مقطر می شوییم . در یک بشر 100 میلی لیتری که خط نشان 80میلی لیتر داشته باشد 10 میلی لیتر اسید بوریک 2% و 3-5 قطره معرف می ریزیم رنگ محتویات بشر صورتی می شود. حال بشر را زیر کنداسور دستگاه کجلدال قرار می دهیم . حرارت را زیر بالن می گذاریم بعد از قرار دادن حرارت زیر قیف دستگاه را می بندیم سپس دستگاه شروع به کار می کند و از کنداسور آمونیاک وارد بشر می شود و رنگ محتویات بشر از صورتی به آبی تغییر رنگ می دهد.

تا خط نشان 80 میلی لیتر بشر را پر می کنیم سپس حرارت را قطع کرده و بشر را با H2SO4 70/N تیتر می کنیم و مقدار اسید تیتر شده را یادداشت می کنیم .

محاسبه نمونه های توبرکولن :

ازت پروتئین A=0.2

=6.25*A پروتئین توتال

31/5 AN- BXسری

نتیجه پروتئین توتال در نمونه مرحله 3

حجم اسید مصرفی cc 65/1 =

ازت پروتئین توتال

واکنش های انجام شده در روش کجلدال :

نقش H2SO4 میزالیزاتور و حرارت و طی واکنش زیر مشخص می شود .

H2SO4 حرارت H2O+O+SO2

اکسیژن به دست آمده ماده آلی سرم را می سوزاند و ازت ماده آلی باقی می ماند مقدار H2SO4 زیاد است . لذا

اضافی + H2SO4ازت باقی مانده پروتئین                    SO4(NH4)2

2H2O+Na2SO4+2NH3                       2NaOH+ SO4(NH4)2

این همان NH3 متصاعد شده است که در مبرد سرد شده و مایع می شود سود را باید زیاد بزنیم چرا که محیطی که سود زیاد باشد آمونیاک قرار می کند و متصاعد میشود CuSO4 نقش کاتالیزور دارد.

اسید بوریک موجود در بشر یک اسید ضعیف است و NH3 مایع شده را سریع جذب می کند.

لازم به ذکر است که در محاسبات علت کم کردن 2% از میزان اسید مصرفی بخاطر ازت آمونیاکی است در میزالیزاتور وجود دارد. در ضمن علت ضرب کردن در عدد 25/6 به پروتئین هایی که بافت گوشتی دارند بر می گردد پس تنها پروتئین هایی مثل سرم ضد عقرب گزیدگی و یا... در این عدد ضرب می شود.

نکته : در اندازه گیری سرم ازت توتال به روش کجلدال تنها ازت هایی که ریشه آمونیاکی داشته باشد از این طریق قابل محاسبه اند.

در روش کجلدال آماده سازی نمونه برای موادی مثل توکسوئید ،آنتی ژن ، سرم یا پلاسما متفاوت می باشد بنابراین روش کار برای تهیه نمونه و محاسبات این مورد را توضیح می دهیم.

تهیه 1100% TCA جهت تعیین ازت پروتئین و پروتئین توتال کجلدال

تهیه TCA100%

تری کلرواستیک اسید : مقدار 100 گرم را وزن کرده و 100 سی سی آب مقطر به آن اضافه می کنیم تا یک محلول TCA100% داشته باشیم :

تهیه سرم فیزیولوژی جهت تعیین ازت پروتئین و پروتئین توتال کجلدال

تهیه سرم فیزولوژی :

منظور از سرم فیزولوژی که همان سالین می باشد یعنی محلول 5/8 گرم سدیم کلرید در 1000 سی سی آب مقطر.

مقدار 85% گرم را در 100 گرم سی سی آب مقطر حل می کنیم.

آماده سازی نمونه های توکسوئید جهت تعیین ازت پروتئین و پروتئین توتال

نمونه توکسوئید :

20 سی سی از نمونه را برداشته و 2/2 سی سی TCA100% به آن اضافه می کنیم . در سانتریفور قرار می دهیم سپس محتویات تست تیوب را با 1 قطره سود 10 نرمال حل کرده و محتویات تست تیوب را به مینول منتقل می کنیم چند بار تست تیوب را می شویم و سپس 6 سی سی منیرالیزاتور به فیول اضافه می کنیم مینول را برای حرارت روی هیتر می گذاریم تا پروتئین هضم شود بقیه مراحل کار در دستور کار کجلدال توضیح داده شده است .

آماده سازی نمونه آنتی ژن جهت تعیین ازت پروتئین و پروتئین توتال

نمونه ارسالی آنتی ژن را 01% رقیق می کنیم ( مراحل زیر جهت یک نمونه است برای گذاشتن دو تست از هر نمونه باید 01% رقیق شده و تا 20 سی سی برداریم )

یعنی 1 سی سی از نمونه بر می داریم و به حجم 100 سی سی می رسانیم 20 سی سی از 100 سی سی را بر می داریم و در لوله سانتریفوژ می ریزیم و 2/2 TCA100% به آن اضافه می کنیم . بعد در سانتریفوژ قرار می دهیم محلول رویی را خالی می کنیم رسوب آن را با یک قطره سود 10 نرمال شماره 2 حل می کنیم و بعد محلول را به فیول ها منتقل می کنیم با آب مقطر تست تیوب را می شوییم و به فیول منتقل می کنیم سپس 6 سی سی منیرالیزاتور شماره 1 را به فیول اضافه می کنیم فیول را روی هیتر می گذاریم تا پروتئین آن هضم شود.

آماده سازی نمونه سرم یا پلاسما جهت تعیین ازت پروتئین و پروتئین توتال

روش آماده سازی نمونه های سرم یا پلاسما برای دستگاه کجلدال :

1 سی سی از نمونه سرم یا پلاسما را بر می داریم و 9 سی سی آب مقطر به آن اضافه می کنیم بعد از این 10 سی سی نمونه 1 سی سی بر میداریم و به آن 19 سی سی سرم فیزیولوژی اضافه می کنیم سپس 2/2 سی سی TCA100% به آن اضافه می کنیم .

نمونه را سانتریفوژ می کنیم (دور 1500 به مدت یک ربع)

رسوی حاصل را با یک قطره سود 10 نرمال شماره 2 حل می کنیم و رسوب حل شده را وارد فیول می کنیم سپس چند بار با آب مقطر می شوییم تا کاملا محتویات تست تیوب وارد فیول شود سپس 6 سی سی منیرالیزاتور شماره 1 به محتویات فیول اضافه می کنیم حجم کل شستشوی تیوب و منیزالیزاتور نباید از نصف حجم فیول بیشتر باشد. فیول ها را روی اجاق قرار می دهیم تا هضم شود.

فصل دوم

تهیه واکسن

تست فرمالین

تست یون آلومینیوم AL-3

تست تیومرسال

تهیه واکسن

برای تولید واکسن نیاز به یک محیط کشت داریم که کاملا استریل شده باشد و بعد از استریل کردن به فرمانتور منتقل می شود.

محیط کشت شامل موادی می باشد که برای تغذیه و رشد باکتری مورد نیاز است مثلا در تولید واکسن سیاه سرفه موارد نظیر :

 و یا در تولید واکسن کزاز محیط کشتی شامل :

آنچه که در محیط کشت اهمیت زیادی دارد مقدار مواد دمای محیط و ph محیط و فشار است.

بعد از اینکه محیط کشت استریل و در فرمانتور قرار گرفت بذر اولیه که باکتری لئوفیلیز شده می باشد به محیط کشت اضافه می شود. بعد از گذشت زمان معینی که برای هر باکتری متفاوت است برداشت صورت می گیرد و محصول که توکسین می باشد را به گرم خانه برده در دمای 37 الی 40 درجه نگه می دارند در این مرحله از ماده ای مانند فرمالین در مورد توکسین دیفتری یا کزاز استفاده می شود که باعث میشود توکسین به توکسوئید تبدیل شود بعد از گذشت زمانی در حدود 40 روز مثلا برای تهیه واکسن کزاز تصفیه صورت می گیرد که معمولا از صافی های غشایی استفاده می شود در اینجا لازم است بدانیم واکسن سیاه سرفه که در شرایط میکروبی خاص قرار داشته و در فاز ناخوش زایی می باشد در محیط کشت مصنوعی رشد نموده و سپس در اثر کهنه شدن در حضور ماده ضد عفونی به نام مرتیولات مرده و مقدار زیادی پادگن محلول از سطح پیکر آنها جدا می شود و واکسن ضد سیاه سرفه را تشکیل می دهد. دراین مرحله بعد از کنترل روی حیوانات نظیر خوکچه هندی بعد از تغلیظ بوسیله کروماتوگرافی ستونی ژل سفاوکس به قسمت فرمولاسیون یا mixing می رسیم در این مرحله که پس از مطمئن شدن از اینکه توکسین کاملا به توکسئوئید تبدیل شده PH تنظیم شده فرمالین و مرتیولات در رنج دلخواه است. برگشت ناپذیری را در 6 هفته مهلت می دهیم ایمنی بودن را کنترل می کنیم . در فرمولاسیون برای تهیه هر واکسن موادی متفاوت است در واقع کارهای نهایی صورت می گیرد تا مثلا یاور دلخواه به واکسن منتقل شود. درمورد واکسن سه گانه دیفتری ، کزاز ، سیاه سرفه مواردی نظیر :

تست فرمالین

تست فرمالین یکی از آزمایشات مربوط به واکسن ها در بخش فیزیکوشیمی می باشد دراین آزمایش مقدار فرمالین موجود در واکسن تولید شده را بدست می آورند فرمالین ماده ای است سمی که جهت inactive کردن توکسین و تبدیل آن به توکسوئید واکسن اضافه می شود.

این ماده باعث می شد خاصیت ایموژنوسیتی تقویت شود و خاصیت پاتوژنوسیتی از بین رود.

چون این ماده سمی می باشد تست اندازه گیری مقدار آن در واکسن ضروری می باشد.

روش کار :

1- به یک میلی لیتر از نمونه رقیق شده مقدار 4 میلی لیتر آب و 5 میلی لیتر معرف استیل استون R1 اضافه کنید.

3- یک محلول رفرانس تهیه کنید با استفاده از یک محلول شامل 002% درصد وزنی به حجمی فرمالدهید CH2O که در حد رقت واکسن تهیه شده است.

تهیه استیل استون R1 : به 100 میلی لیتر از محلول آمونیوم استات مقدار 2 میلی لیتر از استیل استون بیافزائید.

تهیه محلول آمونیوم استات : مقدار 150 گرم از آمونیوم استات را در آب حل کنید و مقدار 3 میلی لیتر اسید استیک غلیظ به آن اضافه کنید و محلول را به حجم 100 برسانید.

تست AL3+

یکی از مهمترین تستهای آزمایشگاه فیزیکوشیمی اندازه گیری غلظت AL3+ می باشد این یون که برای بدن در غلظت زیاد سمی می باشد در واکسن هایی که از یاورهای حاوی یون AL3+ است وجود دارد لذا میزان AL3+ باید اندازه گیری شود تا مشخص شود در رنج سمی بودن قرار دارد یا قرار ندارد.

روش تهیه محلولهای استاندارد آلومینیوم

روش کار :

1- مقدار 20 میلی لیتر از محلول استاندارد AL3+ را در یک بالن 100 میلی لیتری بریزید.

4- با توجه به فرمول C2V2=C1V1 محلولهای استاندارد با رقتهای زیر تهیه کنید.

4-1- مقدار 10 میلی لیتر از محلول استاندارد 1% میلی گرم در میلی لیتر تهیه شده را در بالن ژوژه 100 میلی لیتر بریزید.

4-1-1- آن را با آب مقطر به حجم 100 میلی لیتر برسانید.

4-1-2- محلول فوق دارای 01% میلی گرم آلومینیوم در میلی لیتر است.

2-4- مقدار 20 میلی لیتر از محلول 1% میلی گرم در میلی لیتر آلومینیوم را در بالن ژوژه 100 میلی لیتری بریزید.

4-2-1- آنرا با آب مقطر به حجم برسانید.

4-2-2- محلول فوق حاوی 02% میلی گرم در میلی لیتر آلومینیوم است.

3-4-3- مقدار 30 میلی لیتر از محلول 1% میلی گرم در میلی لیتر آلومینیوم را در بالن ژوژه 100 میلی لیتر بریزید.

4-3-1- آن را با آب مقطر به حجم برسانید.

4-3-2- محلول فوق حاوی 03% میلی گرم درمیلی لیتر آلومینیوم است.

4-4- مقدار 40 میلی لیتر ازمحلول استاندارد آلومینیوم 1% میلی گرم در میلی لیتری را در بال ژوژه 100 میلی لیتری بریزید.

4-4-1- آن را با آب مقطر به حجم برسانید.

4-4-2- محلول فوق حاوی 04% میلی گرم در میلی لیتر آلومینیوم است.

اندازه گیری آلومینیوم موجود در نمونه های واکسن

مواد :

روش کار

یک سری استاندارد آلومینیوم به روش زیر تهیه کنید.

دو میلی لیتر از استاندارد آلومینیوم mg/M1 را در یک بالن ژوژه 100 میلی لیتری با آب مقطر به حجم برسانید.

محلول فوق حاوی 02% میکروگرم AL3+ در هر میلی لیتر است.

50 میلی لیتر از محلول فوق را در یک بالن ژوژه 100 میلی لیتری با آب مقطر به حجم برسانید.

50 میلی لیتر از محلول مرحله قبل را که حاوی 01% میکروگرم AL در هر میلی لیتر است در یک بالن ژوژه 100 میلی لیتری با آب مقطر به حجم برسانید.

آن را با آب مقطر به حجم برسانید.

50 میلی لیتر از محلول فوق را که حاوی 005% میکروگرم AL در هر میلی لیتر است در یک بالن ژوژه 100 میلی لیتری با آب مقطر به حجم برسانید.

مقدار یک میلی لیتر از واکسن مورد نیاز را که حاوی ژل آلومینیوم در یک بالن ژوژه 100 میلی لیتری بریزید.

دو میلی لیتر اسید سولفوریک 50% به آن اضافه کنید و حرارت دهید تا شفاف شود. آنرا با آب مقطر به حجم برسانید.

در این مرحله یک میلی لیتر از هر یک از استاندارد ها و نمونه رقیق شده را در لوله آزمایش بریزید.

بر روی آن 5/1 میلی لیتر سدیم استات 2 نرمال اضافه کنید.

مقدار 06/164 گرم از پودر سدیم استات را وزن کرده و در آب مقطر حل کنید.

آنرا در بالن ژوژه یک لیتری به حجم برسانید. این محلول محلول 2 نرمال سدیم استات است.

بر روی تمامی نمونه ها و استانداردها یک میلی لیتر اسید کلریدریک 5/1 نرمال اضافه کنید.

یک میلی لیتر معرف آلومینون 1% به تمامی لوله ها اضافه کنید.

محتویات لوله ها را هم زده و در حمام آب 80 درجه سانتی گراد به مدت 10 دقیقه قرار دهید.

بعد از این زمان یک میلی لیتر از محلول آمونیوم کلراید به تمامی لوله ها اضافه کنید.

مقدار 98/106 گرم پودر آمونیوم کلراید را در آب مقطر حل کرده و در بالن ژوژه یک لیتری به حجم برسانید.

محلول فوق محلول 2 نرمال آمنیوم کلراید است.

سپس دو میلی لیتر محلول آمونیوم کربنات سه نرمال به تمامی لوله ها اضافه کنید.

مقدار 144 گرم از پودر آمونیوم کربنات را در آب مقطر با حرارت دادن حل کنید.

آن را در بالن ژوژه 1000 میلی لیتری به حجم برسانید. این محلول محلول 3 نرمال آمونیوم کربنات است.

بر روی تمامی لوله ها 5/2 میلی لیتر آب مقطر اضافه کنید.

سپس جذب نمونه ها را در حضور بلانک که شامل یک میلی لیتر آب مقطر است که تمامی مراحل را روی آن انجام داده اید در طول موج 546 نانومتر بخوانید .

تست تیومرسال

این ماده یکی از ترکیبات آلی حاوی جیوه می باشد که به عنوان ضد عفونی کننده در واکسن ها به کار برده می شود. در واقع این ماده یکنوع Presevative  برای واکسن ها می باشد. از آنجایی که این ماده خود یک ماده سمی برای بدن است در صورتی که مقدار مرتیولات از حد مجاز در بدن بیشتر باشد موجبات ناراحتی در بدن می نماید لذا انجام آزمایش برای تعیین مقدار مرتیولات ضروری می باشد و یکی از اساسی ترین تستهای آزمایشگاه فیزیکوشیمی می باشد.

روش تهیه محلول استاندارد 02% درصد وزنی به حجمی

تهیه محلول تست دی تیزون

روش کار :

تهیه محلول اسید سولفوریک رقیق

روش کار :

روش تهیه محلول تست آمونیاک

روش کار :

روش اندازه گیری مرتیولات

مواد :

روش کار :

در ابتدا یک محلول 02% درصد وزنی به حجمی از تیومرسال به عنوان محلول استاندارد تهیه نمایید.

مقادیر 5/2 ،5 ،5/7 میلی لیتر از محلول استاندارد را به کمک آب مقطر به حجم 10 میلی لیتر برسانید.

مقدار 5% میلی لیتر از هر یک از استاندارد را به حجم 5 میلی لیتر برسانید به هر یک از لوله ها مقدار 5 میلی لیتر اسید سولفوریک رقیق و 10 میلی لیتر از محلول تست دی تیزون بدقت بیافزائید.

مخلوط فوق برای مدت 5 دقیقه تکان داده و بعد ثابت گذاشته می شود.

لایه تتراکلرید کربن جمع آوری می شود.

مقدار 10 میلی لیتر آب روی آن ریخته می شود و تکان داده و مجددا ساکن گذاشته می شود.

لایه آب را جمع می کنیم و دور می ریزیم .

10 میلی لیتر از محلول تست آمونیاک را روی آن می ریزیم و می گذاریم باقی بماند.

دوباره لایه آبی را دور بریزید.

پروسه شستشو با آمونیاک را سه بار تکرار کنید.

سپس 10 میلی لیتر از آب اضافه شستشو تکان داده می شود.

مخلوط باید باقی بماند لایه آبی دور ریخته می شود.

لایه تتراکلرید کربن باقی مانده را از کاغذ صافی عبور دهید.

جذب محلول عبور داده شده را در 480 نانومتر قرائت کنید.

بر روی 5% میلی لیتر از نمونه همین کارها را انجام دهید.

فصل سوم

تهیه سرم

تست فنل

تست آلبومین

تهیه سرم

تهیه سرم دیفتری

به اسب یا گاو سالم غیر زهر که ماده ای از قبیل کلرید کلسیم یا زاج و غیره به منظور تاخیر در جذب فوری و تشدید فعالیت بدن تزریق می نمایند. این تزریق از مقدار کم شروع و به مقادیر زیاد ختم می شود. در طی تزریقی تدریجی که 6 تا 8 هفته بطول می انجامد تدریجا نمونه از سرم حیوان مورد سنجش قرار می گیرد و هر وقت ارزش سرم کافی تشخیص داده شد در فاصله 8 روز 2 تا 3 نوبت و هر دفعه 6 تا 8 لیتر خون از روید و داجی اسب گرفته و سرم آنرا با نهایت دقت مجزا و اندکی مواد گندزدا که فاقد هر گونه سمیتی باشند اضافه و در سردخانه های 4+ درجه نگهداری می کنند. سپس از 6 تا 12 ماه سرم را بطوری که رسوب آن که مواد اضافی و مضر است قاطی نشود به ظرفهای دیگر منتقل و مجموع چند سرم را پس از تعیین ارزش و آزمایش حسن تاثیر و اطمینان به بی ضرری و پاکی در آمپول توزیع می نمایند. تعیین ارزش سرمها خود مبحث مفصلی است که در کتب کلاسیک به تفصیل ذکر شده و در اینجا فقط به ذکر این نکته ناگزیریم که واحد ضد سرم دیفتری که نخستین بار بوسیله ارلیش تهیه و تعریف گردیده امروزه ارزش بین المللی خود را محفوظ نگهداشته و آزمایشگاه دولتی سرم سازی دانمارک سالانه دوبار برای کلیه موسسات سرم سازی نمونه ارسال می دارد تا سرمهائیکه ساخته می شوند به اتکا این نمونه ها تعیین ارزش شوند و سرمهای ساخت موسسه رازی نیز با همین نمونه ها مرتبا مورد سنجش قرار می گیرند.

استعمال مکرر این قبیل سرمها مخاطراتی در بردارد که به حوادثی ناشی از تزریق سرم یا بیماری نامگذاری می شود این نکته را بایستی متذکر شویم که تزریق یک ماده پروتئینی به حیوانی که مدتی قبل از همان ماده پروتئینی به او تزریق شده و بدنش آشنایی با آن پروتئین دارد موجب بروز انعکاسی بقدری شدید شده که حیوان در دم تلف می شود در مورد تزریق مکرر سرم به انسان غیر اگر از یک نوع حیوان مثلا از اسب باشد این خطر وجود دارد و برای جلوگیری از بروز این خطر است که امروزه در کشورهای پیشرفته سرمهای ضد سم را با طرق شیمیایی تصفیه می کنند و در حقیقت پادتن را که بر روی یک ملکول پروتئین جای گرفته از آلبومین و مواد چربی و سایر پروتئین های بی مصرف و مضر جدا می سازند.

برای تصفیه سرم همان طور که قبلا گفته شد از اسبی که با تزریق مکرر توکسوئید برای سرم دادن حاضر شده مقداری خون گرفته و سرم آنرا جدا می کنند لکن برای تصفیه سرم خون را در ظرفی که قبلا ماده ضد انعقادی در آن ریخته اند جمع آوری می نمایند و بدین طریق پلاسمای خون را مجزا و با کمی ماده گندزدا مخلوط و در سردخانه 40 نگهداری می نمایند. درموقع تصفیه پلاسما را با آب به 3 برابر حجم خود رسانیده در ph 2 و 3 به مدت نیم ساعت در حرارت 30 درجه و در حضور پپسین نگهداری می کنند . بدین ترتیب تزلزلی در تعادل ملکولهای سرم پیدا می شود بطوری که اگر به این سرم مقداری سولفات و آمونیوم اضافه نماییم و در ph 2 و 4 به مدت یک ساعت به حرارت 56 درجه گرم نمایند آلبومین و پروتئین های اضافی منعقد شده و پس از گذرانیدن از صافی مایعی که رد می شود فقط محتوی پروتئین که حامل ضد سرم می باشد از این مایع ضد سم بوسیله رسوب با سولفات و آمونیوم جدا ساخته و با دیالیز سولفات را از سرم جدا کرده و آنگاه رنگ و چربی سرم را با طرق شیمیایی گرفته و محلول بی رنگ و خالص ضد سم را تغلیظ و از صافی می گذرانند.

آنگاه ارزش این سرم با نمونه های بین المللی ضد سم تعیین و پاکی و بی ضرری آن معلوم و عاری بودن آن از مواد تب آور مورد آزمایش قرار گرفته و سپس به نسبت معین در آمپولها تقسیم می شود.

تست اندازه گیری فنل

فنل ماده ای است که در سرمهای تولیدی نقش ماده نگهدارنده را داراست .

این ماده به دلیل اینکه سمی می باشد باید مقدار آن در سرم ها سنجیده شود.

تهیه محلول آمینوفنازون

روش کار :

2-     آن را در بالن ژوژه 100 میلی لیتری با بافر بورات 9=ph رقیق کنید.

تهیه محلول پتاسیم هگزا سیانو فرات(III)

روش کار :

1-     5 گرم از پودر پتاسیم هگزا سیانوفرات (III) را با کمی آب مقطر بشویید.

تهیه بافر بورات (9=PH)

روش کار :

3-          بوریک اسید را در پتاسیم کلرید حل کرده و با پتاسیم کلرید به حجم 1000 میلی لیتر برسانید . (محلول A)

4-          یک محلول سدیم هیدروکسید 1% مولار تهیه کنید (محلول B)

5-          1000 میلی لیتر از محلول A را با 420 میلی لیتر محلول B مخلوط کنید. (9=PH)

اندازه گیری فنل در سرم دیفتری

مواد :

روش کار :

نمونه مورد آزمایش را هموژنیزه کنید.

آن را به میزان مناسب رقیق کنید تا یک محلول با مقدار تقریبی 15میلی گرم فنل بدست آید.

یک سری از محلولهای استاندارد فنل به ترتیب با غلظتهای 5، 10، 20، 30 میلی گرم در میلی لیتر تهیه کنید.

بر روی 5 میلی لیتر از هر یک از محلولها تست و استاندارد 5 میلی لیتر از بافر بورات با 9= PH اضافه کنید.

5 سی سی از محلول آمینو فنازون و 5 سی سی از محلول استاندارد هگزا سیافرات (III) اضافه کنید.

اجازه دهید تا لوله ها به مدت 10 دقیقه در دمای آزمایشگاه باقی بماند.

میزان جذب را در 546 نانومتر قرائت کنید.

آلبومین

اصول

برموکروزول گرین بطور کلی به آلبومین سرم متصل شده و تشکیل کمپلکس سبز مایل به آبی می کند. شدت جذب آن در 630 نانومتر با غلظت آلبومین موجود در نمونه متناسب است.

معرف ها

معرف ها بصورت در بسته و در حرارت 2-8 درجه تا تاریخ انقضا پایدارند.

از یخ زدن معرف ها جلوگیری شود.

آماده کردن معرف

BCG working solution – روزانه بسته به تعداد آزمایشات از معرف استوک (2) BCG reagent B به نسبت 1+4 با آب مقطر رقیق نمائید.

یادداشت :

میتوان حجم معرف و سرم را متناسب تغییر داد تا با هر گونه اسپکتروفتومتر یا اتو آنالایزر قابل قرائت باشد.

درمورد سرم همولیز شده و لیپیمی های شدید توصیه می شود یک دانگ سرم نیز همراه آزمایش گذاشته شود بدین ترتیب که 10 میکرو لیتر از سرم را به 5/2 میلی لیتر سرم فیزیولوژی افزوده و جذب حاصل را از آزمایش کسر نمائید.

جواب تا 6 گرم درصد آلبومین خطی است نمونه بالاتر از به نسبت 1+1 با سرم فیزیولوژی رقیق نموده پس از تکرار آزمایش نتیجه را در عدد 2 ضرب نمائید.

برای انتقال 10 میکرولیتر نمونه از نوک لمپلرنو باریک و استاندارد شده استفاده نمائید.

نمونه مورد آزمایش

سرم یا پلاسما ( با ضد انعقادهای هپارین یا EDTA)

روش آزمایش

پارامترهای لازم :

حرارت          حرارت آزمایشگاه

طول موج       630 نانومتر

حجم معرف       5/2 میلی لیتر

حجم نمونه         10 میکرو لیتر

اندازه گیری         قابل بلانک معرف

محاسبه :

مقدار آلبومین ( گرم درصد)

4× جذب آزمایش / جذب استاندارد

مقادیر طبیعی :

سرم :     5/5 – 5/3 گرم درصد

کوالیتی کنترل

به عنوان کوالیتی کنترل می توان از سرم کنترلهای معتبر استفاده نمود ما از سرم کنترلهای پرسی پتیو پرس تپ آن و رندوکس استفاده نموده ایم.

فصل ششم

دستگاه ها

1.     دستگاه uv- vis-  spectroscopy

3.     دستگاه PH متر

uv- vis-  spectroscopy

با توجه به اینکه در این بخش دستگاه Uv کاربرد زیادی دارد لذا توضیح مختصری راجع به این دستگاه در زیر شرح می دهیم :

ئستگاه هایی که برای بخش مقدار نور جذب شده بوسیله یک نمونه بکار می روند عبارتند از :

اسپکتروفوتومتر : اسپکتروفوتومتری نور منو کروماتیک به کار رفته بوسیله منشور prism و  Grating که همان کار منشور را انجام می دهد تهیه شده لذا فاصله طبیعی نوری که به نمونه می تابد خیلی کم است یعنی باند نورانی به کار رفته از نظر فاصله طول موج باریک است در صورتی که در فتو مترها فیلتر نقش منو کروماتور را دارد و اشعه تابانده شده به نمونه دارای فاصله طول موجی وسیعتری است یا به عبارت دیگر کمتر از حالت اول منوکروماتیک است.

فتومتر را اغلب فیلتر فتومتر می نامند و مورد استعمال آن ها برای تجزیه در ناحیه مرئی طیف نورانی است لذا محلول هائیکه برای اندازه گیری به کار می روند خود نیز رنگی هستند.

از این رو به این دستگاه گاهی کالریمتر هم می گویند. از اسپکتروفوتومترها برای تجزیه در ناحیه مرئی ماورا بنفش و زیر قرمز استفاده می شود.

معمولا اسپکتروفوتومترها را برحسب ناحیه طیف یا طول موج هایی که دارا می باشند نامگذاری می کنیم . مانند اسپکتروفتومتری مرئی ماورا بنفش و اسپکتروفتومتری نوع دیگر تقسیم بندی اسپکتروفتومترها بر اساس تقسیم آن ها به دستگاه های تک پرتوی singlebeam و دو پرتوی  double beam است و این بر حسب آن است که یک یا دو اشعه نورانی به دتکتور دستگاه برسد. در اسپکتروفتومتری double beam دو سل که یکی حاوی نمونه و دیگری حاوی حلال است به کار می رود و چون مقدار I0 را می توان زیاد نمود حساسیت اندازه گیری بوسیله آن ها بیشتر است.

اغلب اسپکتروفوتومتری double beam برای ثبت اتوماتیک منحنی جذب به کار می روند.

ساختمان یک جذب سنج Absorptionmeter

شمای یک Absorptionmeter به صورت زیر است :

منبع اشعه نورانی

منبع های انرژی نورنی از اجسام که در نتیجه الکتریسته به درجه حرارت بالا رسیده اند تشکیل شده است . شرایطی که یک منبع اشعه نورانی بایستی داشته باشد عبارتنداز :

2- پایداری یعنی مقدار انرژی نورانی آن در فاصله زمانی که برای اندازه گیری Ie و Io لازم است تغییر نکند.

منبع اشعه ماورا بنفش uv لامپ های هیدورژن و دو تریم می باشد. این لامپ ها از یک جفت الکترود که در داخل یک حباب یا لوله شیشه ای با یک پنجره کوارتزی برای عبور اشعه uv قرار دارد تشکیل شده اند.

داخل لامپ از گاز هیدروژن یا دو تریم با فشار کم پر شده موقعی که یک ولتاژ زیاد به دو سر الکترود ها وصل شود الکترون ها از گاز عبور کرده و انرژی آن ها الکترون های ملکول هی گاز را به حالت تحریک شده می رسانند وقتی این الکترون ها به حالت عادی بر می گردند اشعه ای منتشر می کنند که بین 350-180 پیوسته است. لامپ جیوه نیز برای تولید اشعه uv به کار می رود در این صورت داخل حباب از بخار جیوه با فشار 8He پر می شود. این لامپ بیشتر در دستگاه های فلویمتر به کار می رود اشعه مرئی بوسیله لامپ تنگستن ایجاد می شود. اخیرا از لامپ تنگستن هالوژن که دارای مقداری بخار یونیزه می باشد و عمر طولانی تری دارد استفاده می شود.

کنترل شدت نور :

قسمتی که کنترل شدت نور در آن انجام می شود S lit نام دارد و آن شکافی است که بین دو تیغه باریک فلزی وجود دارد اشعه نورانی بوسیله یک عدسی که در جلوی منبع نورانی قرار دارد موازی شده از این شکاف عبور می کند. عرض شکاف بوسیله پیچی قابل تنظیم است بطوریکه می توان از انرژی نورانی کمتر یا بیشتر استفاده کرد. این قسمت در اسپکتروفتومترها وجود دارد و هر چه عرض نور به کار رفته کمتر باشد بهتر است سیستم از قانون بیر- لامبر بیشتر پیروی می کند. در بعضی از دستگاه های یک S lit نیز قبل از سل حاوی نمونه قرار گرفته است.

کنترل طول موج :

کار این قسمت تبدیل نور پلی کروماتیک به نور ساده و اغلب کروماتیک می باشد. تبدیل نور سفید به نور ساده بوسیله فیلتر و تبدیل نور پلی کروماتیک به کروماتیک بوسیله منشور  prism و Grating انجام می گیرد. عملی را که منشور نسبت به نور سفید یا پلی کروماتیک انجام می دهد Diapertion نامند. منشورهای کوارتزی برای نور مرئی و ماورا بنفش و قسمتی از IR مناسب می باشند. فیلتر باید نوری که قابل جذب نبوده است از خود عبور دهد لذا فیلتر باید طوری انتخاب شود که رنگ آن مکمل رنگ محلول نمونه باشد. منشور و Grating هر یک می توانند نور پلی کروماتیک را براساس اختلاف ضریب شکست اجزا تشکیل دهنده آن به نور منور کروماتیک تبدیل نمایند.

Grating کار منشور را به نحو بهتر انجام می دهد و یک نوع آن به نام Grating of Reflectin می باشد.

ظرف حاوی نمونه : ظرفی را که نمونه در آن ریخته می شود سل cell می نامند. که معمولا به شکل استوانه یا مکعب مستطیل می باشد سلها ممکن است از جنس شیشه سیلیس کوارتز یا پلاستیک باشند. سلهای پلاستیکی و شیشه ای برای ناحیه مرئی به کار می روند. بعضی سلهای پلاستیکی از  plexi glass یک نوع شیشه آلی است که از پلیمریزاسیون متیل متا کریلات به فرمول ساخته می شوند. این سلها تا حرارت 200 درجه سانتی گراد مقاوم بوده ولی در مقابل حلالهای آلی و اسیدها و قلیاهای قوی مقاوم هستند.

چون شیشه نور uv را جذب برای ناحیه ماورابنفش از سلهای سیلیس یا کوارتزی استفاده می کنند. قطر سلها یعنی طولی از سل که نور از آن عبور می کند ممکن است بین 1% - 10 سانتی متر باشد. ولی معمولا سلهایی به قطر 1 سانتی متر بیشتر به کار برده شوند. یک سل بایستی کاملا بی رنگ بوده و طول موج مرئی را از خود عبور دهد و سطح دو طرف آن نیز موازی باشد. سلها را بایستی کاملا تمیز نگه داشته و قسمتی از سطح آنها را که در معرض نور قرار گرفته ازتماس با دست مصون نگه داشت.

دتکتور یا آشکار ساز : دتکتورها دستگاه هایی هستند که یک نوع دیگر تبدیل می کنند برحسب نوع تبدیلی که صورت می گیرد دتکتورها را به سه دسته فتوشیمیایی فتو الکتریکی و حرارتی تقسیم می نمایند. دتکتورهای فتو شیمیایی که بر مبنای اثر نور به فیلم عکاسی هستند در Emission spectrograghy  به کار می روند و در Absorptionmetery مورد استعمال ندارند. دتکتورهای فتو الکتریکی برای اندازه گیری در ناحیه طیف مرئی و ماورا دتکتورهای حرارتی برای اندازه گیری در ناحیه IR طیف الکتروماگنیتیک یا الکترو مغناطیس به کار می روند. دتکتورهای ناحیه مرئی و ماورا بنفش یا دتکتورهای فتو الکتریک که انرژی نورانی را به انرژی الکتریکی تبدیل می نمایند به دو نوع فتو امیسیو و فتو ولتائیک تقسیم میشود.

اندیکاتور :

این قسمت ممکن گالوانومتر صفحه ثبات و یا صفحه اسیلسکوپ باشد. گالوانومترهای به کار رفته دو نوع هستند یا صف آنها در یک طرف قرار دارد و یا صفر آنها در وسط قرار داشته و دو نوع درجه بندی در طرفین موجود است. در بعضی از دستگاه های جدید به جای گالوانومتر از Digital readovt استفاده شده که اعداد مربوط به مقدار جذب را مستقیما نشان می دهد.

کاربرد visible ،  uv اسپکتروفتومتری :

علاوه بر تجزیه کمی طیف یا اسپکترای کی جسم نیز در فاصل nm 7-200 برای شناسایی آن مورد استفاده قرار می گیرد بدین ترتیب که طول موج نقاط ماکزیمم و مینیمم با منحنی استاندارد مقایسه می گردد با توجه به و مقدار نوع انتقال را نیز می توان تعیین نمود. برای کنترل درجه خلوص اجسامی که در ناحیه مرئی و ماورا بنفش جذبی ندارند پس از رسم منحنی در این فاصله از طول موج در صورت وجود منحنی جذب می توان به وجود ناخالصی پی برد. در این صورت بایستی عمل خالص کردن جسم را با یک طریق مناسب داد تا در ناحیه جذب 421 گردد. مثلا الکل مطلق اغلب دارای ناخالصی بنزن است وجود یا عدم وجود بنزن را در یک نمونه الکل مطلق می توان بوسیله رسم منحنی در ناحیه uv و یا بکار بردن سلهای با ضخامتر زیاد ثابت نمودuv و vis واسپکتروفتومتری در اندازه گیری مواد مختلف بیولوژیکی مانند آنزیمها ،پروتئین ها و چربیها و دیگر مولکولهای بیولوژیکی کمک شایانی به بیوشیمی دانها و بیولوژیستها می کند .امروزه اندازه گیری کلیه این مواد که به واکنشهای مختلف ایجاد رنگ نموده بوسیله اسپکتروفتومتری قابل اندازه گیری می باشد .شاید یکی از ابزار مهم در خالص سازی مواد بیولوژیکی را اسپکتروفتومتری دانست .برای دانستن مقدارو نوع فراکسیو نهای مختلف دریک مخلوط بیولوژیکی نیاز به این دستگاه ضروری می باشد . استفاده از دستگاه مذکور در اندازه گیری پروتئین های جدا شده بوسیله روش الکتروفورزیکی دیگر از کاربرد های آن می باشد .

دستگاه رطوبت سنج کارل فیشر :

اندازه گیری رطوبت در نمونه های لئو فیلزشده یکی از کارهای بخش فیزیکوشیمی می باشد.

قاعدتا سنجیدن مقدار رطوبت یک نمونه بدون دستگاه کارل فیشر امکان پذیر نمی باشد.

درصد رطوبت در یک نمونه واکسن

از هر واکسن 3 نمونه لیوفیلیز شده برای تعیین درصد به کار می رود.

و در نهایت میانگین آن ها به عنوان درصد رطوبت اعلام میشود.

PH متر :

اندازه گیری PH در تمام نمونه های واکنش و سرم و حتی نمونه هایی که برای تعیین تیپ شیشه آماده می شود و نمونه های در پوش ها پلاستیکی و سایر موارد استفاده می شود. PH نمونه واکسن و سرم بایستی با هم سازگار باشد و در صورتی که این PH بالاتر و پایین تر از آن حد باشد باعث آسیب رساندن به بافت های بدن می شود. به همین دلیل اندازه گیری PH نمونه های بسیار اهمیت دارد. PH متر از یک الکترود شیشه ای یک لنسور دما ، صفحه نمایش و یک سری کلید برای منظورهای مختلف می باشد.

برای استفاده از این دستگاه بایستی الکترود شیشه ای را در ظرف حاوی نمونه وارد کنیم و بعد از ثابت شدن عدد در صفحه نمایش PH را یادداشت کنیم .

نکاتی که در دستگاه PH متر اهمیت دارد :

4-   قبل از کار کردن با PH متر دستگاه با به وسیله محلول های بافری که توسط شرکت سازنده دستگاه تعیین شده اند کالیبره می کنیم استفاده می کنیم .

ترازوی دیجیتالی :

یکی از مهمترین موارد در یک آزمایشگاه تجزیه به خصوص در موارد تعیین مقدار کمی مواد جرم دقیق مواد است که جز با یک ترازوی دقیق نمی تواند آنرا تعیین کرد. ترازوی مورد استفاده در این بخش دارای دقت 0.00019 می باشد و برای اندازه گیری های بسیار دقیق مورد استفاده قرار می گیرد.

وزن کردن نمونه هایی که برای رطوبت سنجی و یا نمونه های سرم که مقدار T    S آن کورد نظر است و سایر مواردی که مقدار وزن ماده اهمیت بسیار زیادی دارد ترازوی با دقت 0.00019 استفاده می شود. ترازو بسیار حساس و دقیق است لذا برای اینکه وزن صحیح و جرم دقیق از ماده داشته باشیم لازم است که به موارد زیر دقت کنیم :

الف : ترازو باید در حالت بالانس باشد.

ب : در دمای بالا و در دمای پایین کاملا بسته باشد.

ج : ظرف حاوی ماده دقیقا در وسط ترازو قرار گرفته باشد.

لازم به ذکر است برای از بین بردن خطای دستگاه دستگاه را کالیبره می کنند کالیبره کردن به دو صورت انجام می شود نوع اول که توسط خود دستگاه صورت می گیرد ولی برای مدت کوتاهی دستگاه کالیبره می شود.

نوع دوم که هر چند وقت یکبار برای به حداقل رساندن خطای تراز بکار می رود. توسط وزنه های استاندارد ترازو کالیبره می شود و با توجه به وزن آن ها دستگاه کالییبره می شود.