ٽوڪيو – 03 –جولاءِ (اي پي پي) پرڏيهي وزير بلاول ڀٽو زرداري چيو آهي ته پا??ست??ن ۽ جاپان هڪ مضبوط ۽ موثر انفراسٽرڪچر نيٽ ورڪ جوڙي علائقائي رابطن کي فروغ ڏئي سگهن ٿا جنهن سان نه رڳو ٻنهي ملڪن پر پوري خطي ۾ واپار?? ڪاٿي کي وڌائي سگهجي ٿو، پا??ست??ن ۽ جاپان هڪ مستحڪم، محفوظ ۽ خوشحال افغانستان ۾ ڪردار ادا ڪري سگهن ٿا. ايشين ڊيولپمينٽ بئنڪ انسٽيٽيوٽ ۾ ”ايشيائي ڏس ۾ پا??ست??ن ۽ جاپان“ جي موضوع تي خطاب ڪندي پرڏيهي وزير چيو ته پا??ست??ن ۽ جاپان ايشيا کنڊ جي مختلف ڪنڊن ۾ موجود آهن جڏهن ته خطي جي لاءِ انهن جي موقف ۽ ويزن ۾ هم آهنگي ڏٺي وڃي ٿي. هن ??يو ته پا??ست??ن کي هڪ اسرندڙ ملڪ طور تي سنگين اقتصادي ۽ ماحولياتي چئلينجز درپيش آهن، پا??ست??ن وٽ سرد جنگ جي طرز جي بلاڪ سياست جي لاءِ وقت نه آهي، اسان پنهنجي 230 ملين ماڻهن ??ي روزگار ۽ خوشحالي جي فراهمي تي ڌيان ڏيڻ چاهيون ٿا. پرڏيهي وزير چيو ته اسان وچ ۽ ڏکڻ ايشيا جي سنگم تي پنهنجي اسٽريٽجڪ جاگرافيائي بيهڪ مان فائدو کڻندي اقتصادي رابطن کي فروغ ۽ واڌويجهه جي شرح کي وڌائي سگهون ٿا. بلاول ڀٽو زرداري چيو ته هو پاڪ چين اقتصادي لنگهه کي بهتر رابطي جي لاءِ ان ويزن جو هڪ اهم حصو سمجهي ٿو، پاور سيڪٽر ۾ چيني سيڙپڪاري پا??ست??ن جي لاءِ ان وقت ڪارائتي ثابت ٿي جڏهن سڄي ملڪ ۾ بجلي جي بندش درپيش هئي جنهن صنعتن کي مفلوج ڪري ڇڏيو هو. هن ??يو ته سي پيڪ ۽ ٻين چيني منصوبن جي نتيجي ۾ پا??ست??ن جي صنعتي، زرعي ۽ توانائي جي شعبن ۾ پيدا ٿيندڙ موقعا ڪنهن هڪ ملڪ جي لاءِ مخصوص نه آهن. بلاول ڀٽو زرداري چيو ته جاپاني فرمن کي پا??ست??ن ۾ ڪاميابي ۽ منافعي سان ڪم ڪرڻ جو تجربو آهي، بنيادي ڍانچي جي تعمير ۾ انهن جي مهارت ڪنهن ??ان پٺتي نه آهي. هن ??يو ته پا??ست??ن ۽ جاپان جي وچ ۾ اقتصادي تعاون وسيع ۽ گهڻ رخو آهي جنهن جي نتيجي ۾ گڏيل خوشحالي ۽ ترقي ٿي سگهي ٿي، ٻنهي ملڪن جي وچ ۾ واپار، سيڙپڪاري، زراعت، بنيادي ڍانچي ۽ خدمتن ۾ تعاون جا تمام گهڻا امڪان آهن. پرڏيهي وزير چيو ته پا??ست??ن ۽ جاپان جي وچ ۾ هڪ ٻي هڪجهڙي حيثيت به ساڳي آهي ڇو ته ٻنهي وٽ اهم ۽ ڏورانهن سامونڊي مفاد رکندڙ سامونڊي رياستون آهن. هن ??يو ته پا??ست??ن کي ڊگهي عرصي کان عربي سمنڊ جي سيڪيورٽي ۾ هڪ ڌر طور تسليم ڪيو ويو آهي جنهن جو ثبوت اهو آهي ته پا??ست??ن گهڻ قومي ڪمبائنڊ ٽاسڪ فورس 150 جي ڪيترائي ڀيرا قيادت ڪئي آهي، پا??ست??ن جي معاشي مقصدن کي حاصل ڪرڻ جي لاءِ بليو اڪانومي جي ترقي تمام ضروري آهي، اسان جاپان جي مدد سان ان شعبي ۾ تمام گهڻو اڳتي وڃڻ جي اميد ڪريون ٿا. پرڏيهي وزير چيو ته پا??ست??ن ان ڳالهه کان چڱي ريت آگاهه آهي ته جيستائين ڏکڻ ايشيا ۾ پائيدار امن ۽ استحڪام قائم نه ٿيندو ان وقت تائين علائقائي رابطن ۽ واپار جي خواهش پوري نه ٿيندي. هن ??يو ته پا??ست??ن جو موقف سدائين واضح رهيو آهي ته ڏکڻ ايشيا ۾ ان وقت تائين امن قائم نه ٿو ٿي سگهي جيستائين خطي جو بنيادي تڪرار ڄمون ۽ ڪشمير ڳالهه ٻولهه ذريعي، گڏيل قومن جي سلامت?? ڪائونسل جي قراردادن ۽ عالمي قانونن جي اصولن موجب حل نه ٿو ٿي وڃي. هن ??يو ته پا??ست??ن سدائين ان تڪرار جي حل لاءِ ڪم ڪرڻ جي لاءِ تيار آهي، افسوسن??ڪ ڳالهه اها آهي ته پا??ست??ن وٽ ڏکڻ ايشيا ۾ امن جي لاءِ ڪو حصيدار نه آهي. پرڏيهي وزير چيو ته ڀارت مذهبي جنون جي لپيٽ ۾ آهي جنهن ??الهه ٻولهه ۽ سفارتڪاري جي امڪانن کي ختم ڪري ڇڏيو آهي. هن ??يو ته اها ڳالهه حيرت انگيز ۽ مايوس ڪندڙ آهي ته ڪشمير ۾ ڀارت جي ظلم ۽ ڏاڍ ۽ هڪ تمام ننڍي پاريسري جي خلاف ان جي اشتعال انگيزين تي عالمي برادري خاموش آهي. افغانستان بابت هن ??يو ته پا??ست??ن ۽ جاپان جا افغانستان ۾ هڪ جهڙا مفاد آهن، افغانستان جي امن ۽ استحڪام ۾ ٻنهي ملڪن جا مفاد آهن، جاپان افغانستان جي سڀ کان مستحڪم اقتصادي حصيدارن مان هڪ رهيو آهي جنهن جي تاريخ ان وقت کان آهي جڏهن هن افغانستان جي نئين سر تعمير جي لاٰ 2002ع ۾ ٽوڪيو ڪانفرنس جي ميزباني ڪئي هئي. هن ??يو ته تازو ئي جاپان افغان عوام کي اهم امداد فراهم ڪئي آهي ڇو ته هو سنگين انساني ۽ معاشي بحرانن جو شڪار آهي، پا??ست??ن ۽ جاپان هڪ مستحڪم، محفوظ ۽ خوشحال افغانستان ۾ ۾ ڪردار ادا ڪري سگهي ٿو. هن ??يو ته ترقياتي امداد ۾ جاپان جي مهارت ۽ افغانستان سان پا??ست??ن جي جاگرافيائي ويجهڙائپ انساني امداد جي فراهمي ۽ پائيدار ترقي کي فروغ ڏيڻ جي لاءِ گڏيل ڪوششن جا موقعا پيدا ڪري سگهي ٿي. هن ??يو ته علائقائي قدمن تي تعاون ڪندي پا??ست??ن ۽ جاپان سارڪ جي ترقي کي پڻ متحرڪ ڪري سگهن ٿا، گڏيل ڪوششون ويجهي تعاون کي فروغ ڏيڻ، علائقائي استحڪام کي وڌائڻ ۽ سارڪ جي ميمبر ملڪن جي غيراستعمال ٿيل صلاحيتن کي کولڻ ۾ مدد ڪري سگهن ٿيون جنهن سان پوري خطي جي لاءِ گڏيل ترقي ۽ خوشحالي ٿيندي. پرڏيهي وزير چيو ته پا??ست??ن ۽ جاپان علائقائي اهميت جي مسئلن خاص طور تي تڪرارن جي حل، غربت جي خاتمي، موسمياتي تبديلين ۽ عالمي صحت جي بابت پنهنجو ڪردار ادا ڪري سگهن ٿا. هن ??يو ته گذريل سال پا??ست??ن ۾ تباهي آڻيندڙ ٻوڏ اهو ثابت ڪيو ته پا??ست??ن دنيا جي سڀ کان وڌيڪ موسمياتي خطرن ۾ ورتل ملڪن مان هڪ آهي، ان قدرتي آفت کانپوءِ پا??ست??ن عالمي ڌيان انهن ملڪن جي خراب حالت طرف ڇڪرايو جيڪي موسمياتي تبديلين جو شڪار آهن، اسان نومبر 2022ع ۾ شرم الشيخ ۾ منعقد ڪوپ – 27 ۾ لاس اينڊ ڊيميج فنڊ قائم ڪرڻ ک?? ڪاميابي سان اڳتي وڌائڻ ۾ جي – 77 ملڪن جي قيادت ڪئي. هن ??يو ته اسان ڪانفرنس ۾ شامل ٿيڻ ۽ پا??ست??ن ۾ ٻوڏ کانپوءِ جي نئين سر تعمير ۽ بحالي جي لاءِ 77 ملين ڊالر جي امداد جي عزم تي جاپان جا ٿورائتا آهيون. پرڏيهي وزير چيو ته پا??ست??ن جو ڳاڻيٽو دنيا جي سڀ کان وڌيڪ زلزلي سٽيل ملڪن ۾ ٿئي ٿو، پا??ست??ن ۾ ڪيترين ئي فالٽ لائينز ان کي خاص طور تي زلزلن جي لاءِ حساس بڻائين ٿيون. هن ??يو ته يقينن جاپان پنهنجي شروعاتي تنبيهه واري نظام ۽ آفتن جي خطري کي گهٽ ڪرڻ جي ڪوششن جي لاءِ مشهور آهي، پا??ست??ن کي ان حوالي سان جاپان جي تجربي ۽ مهارت مان سکڻ جي اميد آهي. هن ??يو ته ٻين ايشيائي ملڪن وانگر پا??ست??ن ٽيڪنيڪل انٽرن ٽريننگ پروگرام ۽ جاپان جي مخصوص هنرمند ورڪرز پروگرام مان فائدو کڻڻ چاهي ٿو، پا??ست??ن مان جاپان کي هنرمند ليبر جي برآمد جاپان جي ترقي ۾ اهم ڪردار ادا ڪرڻ جي صلاحيت رکي ٿي، پا??ست??ن وٽ انتهائي هنرمند پيشيور ماڻهو وڏي انگ ۾ آهن. پرڏيهي وزير ايشيائي ترقياتي بئنڪ کي پڻ ساراهيو جنهن ايشيائي ملڪن جي ترقي ۽ مالياتي ادارن کي ٺاهڻ ۾ ساراهه جوڳو ڪردار ادا ڪيو. هن ??يو ته انسٽيٽيوٽ جي لاءِ جاپان جي حمايت ان امداد سان هڪ جهڙائي رکي ٿي جيڪا جاپان ايشيائي ملڪن بشمول پا??ست??ن کي ان جي ترقي جي سفر کي اڳتي وڌائڻ ۾ فراهم ڪئي آهي.
.jpg)
